ولایت دایکندی یکی از ولایات جدیدالتاسیس است که هفت سال پیش حکم ایجاد آن از سوی حامد کرزی رییس جمهور منظور شد.
با توجه به اینکه دایکندی، در یکی از مناطق بسیار محروم کشور و دریک جغرافیای صعب العبور وکوهستانی واقع شده، این ولایت با مشکلات و چالشهای جدی نیز روبرو است.
با گذشت زمان، برنامه های بازسازی و انکشافی در این ولایت اجرا شده است اما طالبان در بخش های این ولایت فعال اند.
شاولی زرین خبرنگار خبرگزاری بخدی درمورد دستآورد ها و چالش ها با قربانعلی ارزگانی والی دایکندی، گفتگو کرده است.
جناب قربانعلی ارزگانی والی دایکندی با سپاس از شما، مهمترین مشکلات وچالش هایی که ولایت دایکندی را تهدید می کند چیست؟
ولایت دایکندی،از ولایات دور افتاده و محروم افغانستان است که در جغرافیایی صعب العبور وکوهستانی واقع شده است.
به طور خلاصه اگر به چالش های این ولایت اشاره کنم، در قدم نخست می خواهم به صعب العبور بودن راه های اکمالاتی و مسافرتی به طول ۴۵۰ کیلومتر از کابل تا به دایکندی اشاره کنم؛ که سخت باشندگان این ولایت را رنج می دهد.
سردی هوا در دایکندی و نبود امکانات در گام بعدی قرار دارد، در طول ده سال گذشته انتظار باشندگان دایکندی این بود که حداقل با ایجاد بند های برق و رسیدگی به صنایع موجود در این ولایت، به بحران موجود در این ولایت رسیدگی شود که متاسفانه، این کار صورت نگرفته است.
مشکل دیگر در دایکندی، عدم رسیدگی به خواسته های باشندگان این ولایت در بخش صحت است که متاسفانه با میزان کمک دولت افغانستان و جامعه جهانی در این بخش هنوز هم مرگ و میر مادران کاهش نیافته است و حتی در این ولایت تنها یک داکتر متخصص زن جود دارد.
داکتران متخصص، امکانات، لوازم صحی و نیازمندی های بهداشتی عملا در این ولایت وجود ندارد و در کلینیک های دوا به موقع نمی رسد.
در اوایل کار، پس از مشوره با مسئولان و مردم پنج اولویت را برگزیدیم. اولین اولویت ما، راه های مواصلاتی بود. ما نتوانستیم؛حداقل، سرک بین مرکز ولایت” نیلی” الی “قناق” که هم مرز با ولایت بامیان است را تکمیل کنیم، این سرک شامل برنامه وزارت فواید عامه شده اما، هنوز برای ساخت آن دونر پیدا نشده است.
موضوع دوم، میدان هوایی بود. اکنون طیاره هایی با ظرفیت ۴۰ نفر می تواند از میدان خاکی استفاده کند اما رسما افتتاح نشده است.
موضوع سوم ایجاد یک مرکز صحی بود که به مشکلات مردم رسیدگی می شد.
موضوع چهارم، ایجاد بند برق برای استفاده صنایع و تهیه آب آشامیدنی بود.
موضوع پنجم، تکمیل ماستر پلان وتطبیق آن در مرکز ولایت “نیلی” بود.
شما به بندهای برق اشاره کردید به طور مشخص گفته می توانید که کدام مشکلات در ساخت بندهای برق در دایکندی وجود دارد و در ضمن پروژه میدان هوایی از کدام منبع تمویل شد؟
پروژه میدان هوایی به کمک مالی “اداره کمک های مردم امریکا” و یک موسسه دیگر به نام ( (cadg ساخته شد.
در رابطه به بندهای برق هر قدر در این راستا تلاش صورت گرفته، متاسفانه بودیجه که پاسخ گو باشد برای ایجاد یک بند آبی به ولایت دایکندی اختصاص داده نشده است.
وزارت انرژی و آب هم در این قسمت هیچ علاقه مندی نشان نداد.
با تمامی این مشکلات، تیم انجنیری وزارت دفاع ایالات متحده امریکا علاقه مندی به ساخت بند های برق نشان داد و در سفرهای متعدی که در دایکندی داشتند ساحه را به صورت تختیکی مطالعه کردند و قرار است یک بند برق به هزینه ۴۰ میلیون دالر در این ولایت ساخته شود.
شما گفتید که در ولایت دایکندی یک داکتر زن وجود دارد، شما به وزارت صحت اطلاع داده اید؟ مسئولان این وزارت را در جریان مشکلات صحی موجود در این ولایت قرار دارند؟
بلی! من چندین بار با سرپرست وزارت صحت، داکتر ثریا “دلیل” این موضوع را مطرح کردم و حتی خود ایشان از جمله وزرایی بودند که در روز معرفی ولایت دایکندی به این ولایت سفر کرده بودند، و از نزدیک در جریان تمامی موضوعاتی صحی دایکندی قرار گرفتند.
ناگفته نماند که ایشان، بسیار تلاش هم کردند که مشکلات را به حداقل برسانند، اما مهم اینجاست که که به دلیل دور بودن راه داکتران حاضر نمی شوند در این ولایت کار کنند.
آقای ارزگانی، گفته می شود که طیاره های وزارت دفاع از محصلان که از کابل به دایکندی و یا برعکس رفت و آمد می کنند، پول می گیرد، این موضوع چقدر حقیقت دارد؟
متاسفانه این موضوع حقیقت دارد، وزارت دفاع ملی هر از چند گاهی توسط هلی کوپتر پرواز هایی به ولایت دایکندی انجام می دهد، که این پرواز ها مطابق برنامه وزارت دفاع ملی پروازهای رسمی است. بعضی اوقات، افراد و اشخاص به صورت غیری مستقیم با پیلوت ها تماس می گیرند و به عنوان همکاری پولی رد و بدل می شود.
آیا پول این افراد به جیب پیلوت ها می رود؟
بلی، این پول را پیلوت ها می گیرند و به جیب آنان می رود، در حالیکه قطعا در برنامه ها و پلان اصلی وزارت دفاع بخش نیروی هوایی این وزارت حق انجام چنین کار (پول گرفتن ) را ندارد. بدون شک پیلوت ها، سوء استفاده می کنند که خلاف نورم و صلاحیت کاری شان است. ما یک مرتبه در سال گذشته برای اولین بار که به دایکندی رفتیم، و با چنین موارد روبرو شدیم، با پیلوت هایی که این کار را انجام می دادند برخورد کردیم. از پیلوت ها خواستیم که اگر به آنان از سوی وزارت دفاع اجازه گرفتن کرایه داده شده، آنان لطف کرده مکتوب و یا اجازه نامه را بیاورند که این چنین نبود. برای مدت کوتاه این روند متوقف شد اما در این واخر بازهم این نارسایی شروع شده و شخص خودم تصمیم گرفتم که روی این موضوع با مقامات وزارت دفاع صحبت کنم.
خوب این موضوع بیشتر بر می گردد به مشکلات ترانسپورتی، به ویژه در فصل زمستان به دلیل نبود سرک همه ساله شماری زیادی از باشندگان دایکندی گرفتار برف کوج می شوند و یاهم راه ها مسدود می شود و جان خود را از دست می دهند؟
بیبینید، در سالی که گذشت،به دلیل مسدود شدن راه ها حتی یک نفر هم کشته نشد، که این جای خوشی است، البته این نکته را باید ذکر کنم که بیست و سه نفر به سبب گیر ماندن در برف کوچ در دره ها جان خود را از دست دادند که حتی برف کوج در برخی مناطق بالای خانه های مسکونی آمده بود. مسیر نیلی تا کابل بسیار مسافر دارد، خطرناک ترین منطقه کوتل قناق است. ما در سال گذشته حتی این جاده را باز نگهداشتیم. با آنهم در فصل زمستان در مناطق خطرناک آمادگی های کاملی گرفته می شود و مواد خوراکی، کمپل و سایر موارد نیاز به این مناطق فرستاده می شود.
ولایت دایکندی چه دستآوردی برای حکومت داشته. البته گفته می شود که دربرخی مناطق این ولایت، طالبان حضور دارند؟
شما میدانید که ولایت دایکندی سرحد مشترک با ولایات بامیان، غزنی، ارزگان، هلمند وغور دارد و این موقعیت جغرافیایی به این ولایت اهمیت زیادی داده است. از این ارتباطات مرزی دایکندی با پنج ولایت، می تواند هر گونه استفاده شود.هم در بخش امنیت و یا نا آرام کردن منطقه از دایکندی استفاده می شود. این موقعیت برای ولایات همجوار می تواند اثرات خاص خود را داشته باشد، و از طرفی دیگر یک بحث حقوقی وسیاسی هم در این جا مطرح است. شما میدانید که عمدتا مردم دایکندی از سالیان سال، بنا به محرومیتی که داشتند، تقاضای واحد اداری برای ولایت شان را داشتند ونظام کنونی،این حق را به مردم دایکندی داد. تلاش ما اینست که در پروسه های ملی، موقعیت خود را حفظ کنیم و از حاکمیت ملی به شدت دفاع کنیم.
آقای ارزگانی، طالبان چه قدر دسترسی به ولایت دایکندی دارند ؟ شما اشاره کردید که با ولایت هلمند و غزنی سرحد دارید؟
به جز ولایت بامیان، تمامی چهار ولایت دیگر درسرحدات خود به شدت ناآرام است، به صراحت می توانم بگویم که طالبان به صورت گسترده در سرحدات این ولایات فعال اند. با توجه به این معضل، اما در دایکندی در آخرین منطقه سرحدی مکتب های دخترانه و پسرانه فعال است و بدون هیچ مشکلی از جانب طالبان، مردم از حاکمیت دولت دفاع می کنند و دفاتر دولتی در ولسوالی های ما فعالیت دارند. طالبان با جدیت تلاش کردند که در این ولایت نفوذ کنند اما این کار شان خنثی شد، در سال جاری براساس فیصله ای که در شورای کویته صورت گرفت برای اولین بار طالبان ولایت دایکندی را به عنوان یک اداره مستقل حکومت افغانستان پذیرفتند و برای این ولایت والی نام نهاد تعیین کردند. براساس راپور های که ما در اختیار داریم، گروه طالبان یک مسئول نظامی برای این ولایت مشخص کردند و به این مسئول هدایت دادند که به هر قیمتی که می شود در دایکندی نفوذ کنند. برنامه های تخریبی مشخصی را روی دست گرفتند. اما خوشبختانه با همکاری مخلصانه مردم وبا تدابیر و پلان های خوب امنیتی، طالبان هنوز در دایکندی نتوانستند کوچکترین حادثه را خلق کنند.
تجهیزات پولیس در ولایت دایکندی چگونه است؟ گفته می شود که ماموران امنیتی در ولایت دایکندی حتی درخانه های کرایی، دفتر و پوسته دارند؟
در مورد تجهیزات پولیس که نمی خواهم صحبت کنم، اما این موضوع را می خواهم خاطر نشان کنم که تشکیل پولیس دایکندی کافی نیست و وزارت امور داخله در این باره باید تجدید نظر کند. شخص جناب وزیر صاحب محترم داخله و مسئولان امنیتی این وزارت قول داده اند که در فرصت های بعدی تشکیل پولیس دایکندی را افزایش خواهد داد. موضوع دیگر این است که دایکندی یک ولایت نو تاسیس است، تا هنوز برای بسیاری از مراکز امنیتی، تعمیر ساخته نشده است و نیروی پولیس و امنیتی ما در خانه های کرایی زندگی میکنند.
تقریبا ۳۶ ادارهء ما تعمیر ندارند. برخی از ساختمان های این ادارات در حال ساخت است.
رشد و توسعه در ولایت دایکندی در چی حدی است؟
من بسیار امیدوار هستم به آینده ی درخشان دایکندی. به دلیل اینکه درسال گذشته وقتیکه من برای اولین بار به عنوان والی دایکندی رفتم، با یک ولایتی مواجه شدم که پلان انکشافی ولایتی نداشت و برای اولین بار من وهمکارانم، تیم ولایتی با همکاری بسیار مخلصانه بعضی از موسسات در دایکندی مثل نمایندگی یونما،wfp،iom،unisef،وخیلی از موسسات دیگر مخلصانه با هم تلاش کردیم و یک پلان انکشافی قابل قبولی را متناسب به نیازمندی ها و اولویت های مردم دایکندی تکمیل کردیم. پس از طی مراحل این پلان انکشافی درسال ۱۳۹۰،چیزی حدود ۳۰ میلیون دالر بودجه انکشافی داشتیم.
برنامه های آموزشی، فرهنگی و جامعه مدنی در چه سطحی بوده و ارتباط مردم با این برنامه ها چگونه است؟
خوشبختانه زمینه فعالیت این گونه برنامه ها در دایکندی بسیار زیاد است.
این ولایت با تمامی فقر و دور افتادگی خود، یک بستر مساعد برای رشد تمامی حلقات فرهنگی، جامعه مدنی، معارف وتحصیلات عالی به شمار می رود. در دایکندی نشرات داخلی وجود دارد، رادیوی خصوصی مخاطب زیاد دارد و به طور آزاد فعالیت می کند.
شما به عنوان یکی از اعضای عالی رتبه دولت، طرح و پیشنهاد تان، برای حل مشکلات امنیتی که به یک بحث جدی وچالش برانگیز، در کشور تبدیل شده، چیست؟
فکر میکنم که اگرنظام در عملکرد خود و در نحوه ارائه خدمات خود با مردم با صداقت عمل کنند، مردم این نظام را را از خود می دانند و به اداره آن اعتماد می کنند. در صورتیکه بین دولت و مردم اعتماد وجود نداشته باشد، بین حکومت و مردم فاصله می افتد و این فاصله، زمنیه را در اختیار دشمنان می دهد تا بیشتر سوء استفاده کنند و به خواسته های شوم شان برسند. پیوند دادن این فاصله خودش می تواند جدی ترین چالش برای رسیدن به اهداف اصلی نظام باشد.
متاسفانه دربسیاری از موارد وقتیکه پیرامون مشکلات، ناامنی ها وبسیاری از مسائل دیگر صحبت می شود، عملکرد اداره، متناسب با نیاز مردم خوانده نمی شود و در این راستا کم و کاستی هایی وجود دارد.
منبع: خبرگزاری بخدی