مجری: سید حامد احمدی | صبح بخیر افغانستان
شنونده های گرامی سلام!
شبکۀ فرهنگی جوانان به ادامۀ گفتمان های فرهنگی و هنری خود، این بار خواست تا موضوع هنر عکس برداری را به بحث بکشد.
در گفتمان کنونی از استادان محترم و دانشجویان بسیار گرامی دانشگاه کابل دعوت بعمل آورده ایم تا در مورد هنرعکس برداری با هم بحث و گفتگو نماییم.
مهمانان عزیز ما هر یک آقایان نعیم کریمی و جمال الدین علی زاده، عکس برداران توانای کشور.
همچنان هریک دوشیزه فاطمه جان و نظیفه جان دانشجویان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه کابل، و از طریق خط تلفون دانشجویان بسیار گرامی را از ولایات بامیان، هرات و بلخ نیز با خود داریم.
برای شنیدن این گفتگو در هفتمین برنامۀ رادیویی فرهنگ و جوانان اینجا کلیک کنید.
گزارش های ولایات
شبکۀ فرهنگی جوانان افغانستان، این بار در کابل و چند ولایت دیگر، گفتمان های هنری و فرهنگی مختلفی را تدویر نموده است که فشردۀ گزارش های این گفتمان ها را به دست نشر می سپاریم.
در گفتمانی که به گرداننده گی یکی از عکاسان توانا کشور در شهر کابل دایر شد.
آقای صافی نخست در مورد کارکرد های شبکۀ فرهنگی جوانان و هدف آن، به دانش آموزان معلومات ارائه کرده و ضمن ارائۀ این معلومات افزود:
شبکۀ فرهنگی جوانان در پنج ولایت افغانستان نماینده گی یا فوکل پاینت دارد که مسؤولین شبکۀ فرهنگی جوانان در ولایات نیز مسؤولیت دارند تا برای دانش جویان ولایات مربوط شان گفتمان های مفیدی را در پیوند با مسایل فرهنگی و هنری به راه اندازند تا در روشنی نتایج به دست آمده از گفتمانهای ولایات، گفتمان دیگری را در رادیو صبح بخیر افغانستان راه اندازی نماییم و از این طریق میان دانشگاه ها و دانش آموزان کابل و ولایات هماهنگی به میان آوریم که یقیناً این اقدام شبکۀ فرهنگی جوانان در حل مشکلات فرهنگی جامعه ممد واقع خواهد شد.
گزارش گفتمان های شبکۀ فرهنگی جوانان افغانستان که در کابل و ولایات تدویر یافته بود چنین است:
در ابتدای این گفتمانها، تاریخچۀ عکاسی و عکس برداری در افغانستان به بحث گرفته شد و سپس روی موضوعات آتی صحبت و مناظره صورت گرفت:
طبقات اجتماعی چه رابطه یی با عکاسی دارند؟ اگر عکس های مختلف را جلو روی مان بگذاریم، چه چیز هایی را می شود فهمید؟ چرا یک عکس مجاز می شود و یک عکس نه؟ چرا توریستها از چیز هایی عکس میگیرند که برای ما عجیب هستند؟ این ها پرسش هایی هستند که می تواند ذهن یک محقق اجتماعی را به خود مشغول دارد. که در تمام گفتمان های شبکۀ فرهنگی جوانان افغانستان روی این مسایل بحث شد. از سوی دیگر، این پرسش ها بیشتر جنبۀ تفننی داشتند؛ زیرا اگر به این پرسش ها پاسخ داده نشود احتمالاً چیزی را هم از دست نمی دهیم و اگر هم پاسخ دهیم شاید گرهی از مشکلات ما باز نشود. ولی پرسش هایی در زمینۀ عکاسی هست که ناگزیر باید به آن پاسخ دهیم.
در میان این بحثها، اشتراک کننده گان، موضوع عکاسی را به جامعه شناسی نیز مرتبط دانسته، پیرامون آن معلومات داده گفتند:
موضوع جامعه شناسی عکاسی، به نحو کلی و اجمالی عبارت از بررسی ابعاد یا جنبه های اجتماعی فعالیت عکاسی و عمل عکس گرفتن است. فن عکاسی مانند سایر فعالیتهای انسانی، ابعاد گستردۀ زیباشناسانه، اخلاقی و اجتماعی دارد . جامعه شناسی هنر، همان طور که به بررسی هنرها میپردازد، عکس و عکاسی را نیز در قلمرو مطالعۀ خود قرار میدهد. اگرچه بین عکاسی هنری یعنی عکس گرفتن با قصد خلق اثر هنری و فعالیت عکاسی به مثابۀ نوعی «کنش فرهنگی عمومی» یعنی عکس گرفتن به مثابۀ فعالیت غیر حرفه یی، تفاوت وجود دارد، اما جامعه شناسی، هر دو موضوع را در حیطۀ مطالعات خود میداند. ما در اینجا با هر دو حوزه سروکار داریم و مباحث خود را بدون در نظر گرفتن این تفکیک ارائه میکنیم؛ اما فهم ابعاد اجتماعی عکاسی، زمانی به خوبی میسر می شود که بتوان آن را در یک بستر اجتماعی معین توضیح داد. عکاسان برای توضیح مسایل و موضوعات، بجای بحث و گفتگوی نظری، مصادیق و نمونه ها را نشان می دهند. آنها از بازنمایی به مثابۀ روشی برای استدلال کردن استفاده میکنند.
لحظۀ تولد جامعه شناسی و عکّاسی همزمان است و تقارن این دو پدیده معنادار است. معنای جامعه شناسی آن این است که:
۱- هر دو پدیده، مدرن هستند؛
۲- هر دو، فرزندان انقلاب صنعتی اند؛
۳- هر دو کم و بیش وظیفه یی مشترک در زمینۀ شناخت جامعه دارند.
جامعه شناسان، تصاویر و عکسها را به مثابۀ بخشی از فرهنگ هر جامعه تحلیل مینمایند. این موضوع به خصوص دربارۀ جامعۀ امروزی که به نحو گسترده یی بصری و تصویری شده است اهمیت زیادی دارد. در دنیای کنونی، تصویر و عکس در تمام ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ما حضور دارد. ما در عصر بازنمایی تصویری همه چیز زنده گی میکنیم. رسانه ها هر لحظه هزاران عکس از زنده گی ما تولید و منتشر میسازند.
با وجود این همه، در این گفتمانها، در مورد دسترسی نداشتن به کارهای فرهنگی و عکاسی و دیگر فعالیتهای اجتماعی صحبت شد که اشتراک کننده ها در مورد این موضوع و تاثیر عکاسی بر جامعه، بحث کردند.
پرسشهای گفتمان عکاسی برنامۀ رادیو صبح بخیر افغانستان
به صورت عموم هنر عکس برداری در افغانستان چه ارزشمندی داشته است؟
انعکاس حقایق از طریق تصویرها تا چه حد توانسته در جامعه تغییر وارد کند؟
در اینجا دو موضوع دیده میشود؛ نخست اینکه زنان بیشتر به عکاسی نمی پردازند و دوم اینکه مردان هم مشکلات زنان را در عکاسی انعکاس نمیدهند دلیل این چه است؟
چگونه میتوان زنان را تشویق کرد تا به تصویربرداری رو بیاورند و آیا این زمینه برای آنان مساعد است؟
مشکلاتی که در حال حاضر فرا راه عکاسی در افغانستان دیده میشود چه است؟ و شما تا چه حد توانسته اید این مشکلات را حل سازید و یا به گوش مسؤولین برسانید؟
به نظر شما انعکاس عکسهای حقوق بشری میتواند مشکلات حقوق بشری را در جامعه کمتر سازد یا خیر؟
آیا کدام نهادی برای کمک در شیوه های عکاسی در افغانستان فعالیت دارد یا خیر؟
در پایان این بحث، اشتراک کننده های گفتمان به این نتیجه دست یافتند که: در قدم نخست صنعت عکس برداری در افغانستان باید یک فن اکادمیک، مسلکی و پویا باشد تا در ساختار یک جامعۀ مدنی وبه تصویر کشیدن مشکلات و چالش ها، بهتر کمک کند.
در همین حال اشتراک کننده گان بحث، تاکید داشتند که دولت و ارگانهای مربوط به عکس برداری، باید در مورد این صنعت توجه جدی و بیشتر نمایند.
همچنان مهمانان گرامی، چالش های کنونی را که فرا راه صنعت عکس برداری در افغانستان وجود دارد، ناشی از نبود حمایت مالی از عکس برداران افغان دانسته و حضور کمرنگ زنان در این صنعت را، از سنتهای دست وپاگیر حاکم در جامعه و درک نا درست مردم از هنر عکاسی عنوان کردند .
در اخیر بحث، اشتراک کننده گان افزودند که عکس برداران افغان باید در ترویج فرهنگ عکس برداری و در ارائۀ تصویر درست از مشکلات مردم، سعی و تلاش بیشتر نمایند.