پنجشنبه شانزدهم دی ۱۳۸۹
۲۰۱۰، سال مصیبت بار برای مهاجرین افغانستانی, (حذف یارانه)
دویچه ویله : با شدت گیری خشونتها در سال ۲۰۱۰، گسترش فقر و عدم اعتماد به کارآیی حکومت افغانستان، امواج مهاجرت در درون و بیرون افغانستان افزایش یافته است و خطرهای جانی بیشتری پناهجویان افغانستانی را تهدید میکنند.
با همه سختگیریها برای قبولی پناهجویان در کشورهای غربی که برنامههایی جهت ایجاد موانع در مرزها برای جلوگیری از مهاجرین تازهترین مورد آن است، هجوم مهاجران در سال ۲۰۱۰ در حدی بوده است که برخی کشورهای اروپایی ناگزیر به این نظر افتاده اند تا اردوگاههای تعطیل شده مهاجران را دو باره بازگشایی کنند.
با وضع محدویتهای خشن و بروز فاجعههای طبیعی در کشورهای همسایه، امکانات حداقل معیشتی نیز که در این کشورها وجود داشت، رو به خشکیدن می رود.
افزایش خشونتها
روزنامه وال ستریت ژورنال به تاریخ بیست و هفتم ماه دسمبر با مقایسه نقشههایی که ملل متحد از وضع امنیتی مناطق مختلف افغانستان بین ماههای مارچ و اکتوبر سال ۲۰۱۰ ترتیب داده است، می نویسد: «در حالی که اوضاع در جنوب افغانستان، جایی که میدان نبرد شدید بین نیروهای ایالات متحده امریکا و طالبان است، واقعاً تغییر نکرده است و در معرض “خطر بلند ” قرار دارد، اوضاع در ۱۶ ولسوالی شمال و شرق کشور وخیمتر شده است».
جنگ و ناامنیها دهها هزار تن را در داخل کشور بیجا ساخته و هزاران تن دیگر را مجبور به ترک کشور ساخته است، با آنکه این مهاجران از عواقب مهاجرتهای غیرقانونی آگاه هستند.
مهاجرت برای تامین معاش
به تاریخ سوم دسمبر سال ۲۰۱۰ خانم کاترین براگ، معاون دبیرکل ملل متحد در امور کمکهای بشری گفت که ۷.۴ میلیون افغانستانی در گرسنگی به سر می برند و خطر قحطی در این کشور وجود دارد. به گفته او، میلیونها انسان دیگر در افغانستان به کمکهای غذایی خارجی متکی اند و از هر پنج طفل یکی آنها پیش از رسیدن به عمر ۵ سالگی میمیرد.
کاترین براگ، در اعلامیه ای زیرعنوان درخواست سال ۲۰۱۱ ، گفته است: «با وجود پیشرفت در برخی ساحات، بر اثر منازعه جاری و فاجعه های طبیعی فراوانی که مردم افغانستان در درون کشور متحمل شده اند، کمکهای بیشتری برای نجات زندگی انسانها لازم است».
وضع نا به سامان اقتصادی، نبود موسسات تولیدی داخلی و فقدان هرگونه فرصت کاری در درون افغانستان دهها هزار انسان را مجبور کرده است در جستجوی کار و یک آینده مطمئنتر راه مهاجرت را در پیش گیرند.
نومیدی از آینده روشن
براساس نتایج نظرسنجیی که توسط واشنگتن پست، شبکه خبری “ای بی سی”، بی بی سی و تلویزیون “ای آر دی” آلمان راه اندازی شده بود و به تاریخ ششم ماه دسمبر سال ۲۰۱۰ انتشار یافت، مردم افغانستان نسبت به مسیری که افغانستان در حرکت است نظر به سال قبل بیشتر بدبین هستند، و به توانایی ایالات متحده امریکا و متحدیناش در تامین امنیت کمتر اعتماد دارند. این بیاعتمادی به حکومت افغانستان و حامیان بینالمللیاش در کنار سایر عوامل امواج مهاجرت را تشدید میکند.
خشونتها و محدودیتهای جدید همسایگان
در سی سال گذشته معمولاً پناهجویان افغانستانی برای فرار از جنگ و یافتن چیز بخورنمیری به کشورهای همسایه، به ویژه ایران و پاکستان می رفتند. همین اکنون شمار پناهجویان افغانستانی در ایران و پاکستان به چندین میلیون نفر میرسد. چون همه این پناهجویان ثبت نشده اند، آمار دقیق در دست نیست.
کشورهای میزبان بارها مهاجرین را مسوول نا به سامانیهایی خوانده اند که اصولاً منشای بومی داشته است. اخیراً دستاویزها علیه مهاجرین افغانستانی شکل کاملاً استثنایی به خود گرفته اند.
در سال ۲۰۱۰ عیسوی گزراشهایی مبنی بر محکومیت هزاران افغانستانی به اعدام در زندانهای ایران تکاندهنده بود. مقامهای دو کشور تایید کردند که سه زندانی افغانستانی در ایران اعدام شده اند، اما نمایندگان پارلمان افغانستان از اعدام حدود ۴۵ زندانی افغانستانی و محکومت حدود سه هزار زندانی دیگر افغانستانی به اعدام سخن گفته بودند.
در ماه سپتمبر سه تن از پناهجویان افغان که از مرز ایران عبور می کردند، هدف گلوله پاسداران مرزی ایران قرار گرفتند. شماری از زخمیان این رویداد که به شفاخانه حوزه ای هرات انتقال داده شده بودند، گفتند هنگامی که می خواستند از مرز ولایت نیمروز به سوی خاک ایران بروند سربازان ایرانی بر آنان شلیک کردند.
این زخمیان گفتند که برای کارگری به ایران می رفتند وهنوز داخل خاک آن کشور نشده بودند که سربازان ایرانی بدون هشدار بر آن ها تیراندازی کردند. این افراد افزودند که مرزبانان ایرانی پول ها و دیگر اشیایی را که با خود داشتند به سرقت بردند.
این تنها مورد از بدرفتاری با مهاجرین افغانستانی نیست. فرمانده پولیس ولایت نیمروز گفت: «همه روزه چند پناهجوی افغانستانی که قصد رفتن غیرقانونی به ایران را دارند توسط مرزبانان این کشور کشته و یا زخمی می شوند».
با وجود سفر ماه دسمبر محمد قسیم فهیم، معاون اول رییس جمهور افغانستان در راس هیاتی به ایران و مذاکرات با مقام های بلند پایهء ایرانی، مسوولان ایرانی حاضر نشدند به مقام های افغانستان بگویند چه تعداد از افغانها در زندانهای ایران محکوم به اعدام می باشند.
گفته می شود حدود ۱.۷ میلیون مهاجر افغانستانی در پاکستان زندگی می کنند. بیشترین آنها در ایالت خیبرپشتونخواه اقامت دارند. سیلاب های تابستان سال ۲۰۱۰ به مهاجران افغانستانی بدتر از ۲۰ میلیون پاکستانی آسیب رسانده است.
نهاد تحقیقاتی «انترپرس سرویس” (آی پی اس) در یک گزارش تحقیقی در مورد اثرات سیلاب های پاکستان بر مهاجرین افغانستانی می نویسد: «مطابق به اطلاع کمیساریای عالی مهاجران ملل متحد، مهاجران افغانستانی در ۱۷ منطقه ایالت خیبرپشتونخواه کاملاً در معرض سیلاب ها قرار گرفته اند. سیلاب ها ۱۲۶۰۰ خانه آنها را تخریب کرده و موجب بیخانمان شدن ۸۵۰۰۰ مهاجر افغان شده است. در حال حاضر حتا تامین کمک های طبی نیز برای آنها مشکل می باشد. صدها هزار نفر دیگر نیز با اندک غذا و آب باقی مانده اند و اکثریت آنها بیمار شده اند».
لوبنا حسن، رییس اتحادیه داکتران ولادی نسایی پاکستان به “آی پی اس” گفته است پاکستانیهایی که در معرض سیلاب قرار گرفته اند کمک های طبی زیادی به دست میآورند، اما به نظر میرسد حکومت، مهاجرین افغانستانی را فراموش کرده است.
کمپ زاخیل که جمعیت ۲۳۰۰۰ نفری در آن زندگی میکردند، اکنون در یک سلاخی قرار گرفته است. کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد به باشندگان قبلی این کمپ ۱۱۰۰ خیمه توزیع کرده است، اما پناهندگان می گویند نه تنها شمار این خیمهها کم است، بلکه جایی برای برپا کردن این خیمهها وجود ندارد. برخی از این خیمهها اکنون تا کنارهای سرک عمده رسیده اند. برخی از این کمپها روی سرک قرار دارند و آنها از درون خیمههای شان از سرنشینان موترها کمک طلب میکنند.
در پهلوی این همه مصایب، حکومتهای ایران و پاکستان درعمل از صدور هرگونه سند قانونی پناهندگی به افغانستانی ها خودداری می کنند و میلیونها مهاجر را یا با خشونت عریان و اخراج اجباری از مرز خارج میکنند، یا با ابزارهای ظاهراً قانونی به نام مهاجرین ثبت ناشده.
یونان با سیم خاردار در برابر مهاجران
نخستین دروازه ورود از شرق به اروپا، یونان است. پولیس ساحلی یونان می گوید در سال ۲۰۰۹ عیسوی ۱۹ هزار پناهجوی افغانستانی به این کشور آمده اند. رییس اداره مهاجرت یونان شمار پناهندگان افغانستانی در این کشور را تا چهل هزار تن تخمین میکند که از آن جمله صرف ۲۰۰ تن آنها مستحق پناهندگی پنداشته میشوند.
مهاجرین افغانستانی میخواهند از یونان به کشور پیشرفتهتر اروپایی بروند. بیشترین پناهجویان به ایتالیا می روند، اما نظر به قوانین شدید ضدمهاجرت در ایتالیا، در سال ۲۰۰۹ عیسوی ۳۸۴۳ مهاجر افغانستانی از ایتالیا به یونان برگشتانده شدند. رفتن به یونان و ایتالیا با قایقهای کوچک بادی، از مرگبارترین مسافرتها است. تا حال معلوم نیست چه تعدادی در این راه جان باخته اند، اما آنچه مسلم است این که شمار غرق شدگان در آب بسیار بلند میباشد.
یونان اعلام کرده است که تصمیم دارد در مرز مشترک ۲۰۰ کیلومتریاش با ترکیه برای جلوگیری از ورود مهاجرین مانع ایجاد کند. روز سوم جنوری سال ۲۰۱۱ عیسوی ولفگنگ گرینز، از مسوولان سازمان عفو بین الملل در آلمان به روزنامه “فرانکفورتر روند شاو” گفت که این اقدام آتن در مخالفت با اصول حقوق بشر اتحادیه اروپا میباشد. به گفته او، یونان بدین ترتیب می خواهد که اروپا همچون جزیره اغنیایی باشد که از ورود فقرا بدانجا جلوگیری گردد.
آسترالیا، سرمنزل خطرناک
تخمین میشود که شمار مهاجرین افغانستانی در آسترالیا بیش از بیست هزار نفر است. در کنار مهاجرتهای قانونی بسیاری افغانستانی ها از راههای غیرمجاز به آسترالیا مهاجرت کرده اند که این مهاجرت برعلاوه خطرات مرگبار ناشی از غرق شدن کشتیها با مشکلات قانونی عدم پذیرش نیز همراه می باشد. در نزدهم اکتوبر سال ۲۰۰۱ بر اثر درهم شکستن و غرق شدن یک کشتی ماهیگیری اندونیزیایی که حامل ۴۲۱ پناهجو به شمول افغانستانی ها بود، ۳۵۳ تن از سرنشینانش به شمول افغانستانی ها کشته شدند. ۱۴۶ تن از کشته شدگان حادثه کودک بودند. در شانزدهم اکتوبر سال ۲۰۰۹ کشتی پنج پناهجوی افغانستانی که به سمت آسترالیا در حرکت بودند، در منطقهء دریای “اشمور ریف” نزدیک به جزیرهء کریسمس انفجار کرد وهمه سرنشینان آن کشته شدند. این مورد از آن حوادث نادری است که هویت سرنشینان کشتیهای غرق شده روشن میشود.
اروپا و نیاز به بازبینی
با همه موانعی که بر سر راه مهاجرت وجود دارد، نیروی از جان گذشتنی که از نومیدی کامل نشات میکند در پناهجویان چنان قوی است که خود را تا قلب اروپای غربی نیز می رسانند. اخیراً خبرگزاری آلمان گزارش کرده است که مقام های آلمانی به فکر بازگشایی اردوگاههای مسدود شده برای مهاجرانی اند که تازه از افغانستان، عراق، سومالیا و سایر کشورهای جنگزده خود را به برلین میرسانند.
طاهر – روشنایی خبر