کاشی کاری هزاره گی

جعفر رضایی

کاشی کاری هزاره گی، البته که در عالم دیجیتال و صرفا یک تصور. تصوری که به کمک فوتوشاپ و دو نرم افزار دیگر به تصویر کشیده شده است. از همان آغاز و نشر مطلب اولی گفته شد که دیجیتالی شدن دست دوزی هزاره گی تنها یک آغاز و کشاندن توجهات و اذهان به وسعت حوزه استفاده از این هنر ناب هزاره گی است.

در سالهای کودکی ام “پوش مهر”، “پوش آینه دو رویه” و یخن های را دیده بودم که با این نوع دست دوزی تزیین شده بودند. البته که این نوع دست دوزی را تنها در میان خانواده های “هزاره نوآمده” میشد دید، و بس. زیرا هزاره های متولد کابل و دختران جوان تمایلی به یاد گرفتن دست دوزی هزاره گی نداشتند. و در مقابل خامکدوزی با “ُسند سفید” دست دوزی محبوب و مشهور کابل آنروز بود. این نوع دست دوزی هزاره گی را اغلب زنان مسن هزاره انجام میداند. بی رغبتی اولادهای جوان و کابلی شده دلسرد کننده بود، اما آن مادران صبور هرگز با هنری که از میان کوه های هزاره جات با خود آورده بودند وداع نمی گفتند. هنری که احتمالا هزاران سال قدامت دارد. این جمله برای خیلی ها یک لاف معمول افغانی جلوه میکند، ولاکن آنچنان نیست.

تقریبا ده سال میشد که هیچ دست دوزی هزاره گی را ندیده بودم. جشن استمپید در غرب کانادا بود، و در یکی ازگوشه های آن محوطه بزرگ، حدودا بیست خیمه “بومیان کانادا” نیز قرار داشت. “بومیان کانادا” برای بسیاری از غربی های تیپیک و مسیحی مردمان وحشی و بی فرهنگ محسوب میشوند. ولی، کسانی که آگاهی تاریخی و دغدغه ای فلسفی دارند، آن وحشی های ستم کشیده و منزوی را سخت دوست دارند. زیرا آنها و شیوه زندگی آنان یادگاری روزگاری ماقبل تمدن است. تمدنی که با به زنجیر کشیدن احساسات ناب طبیعی انسانها همه را به بردگی کشیده است… بومیان کانادا انسانهای آزاد ماقبل خدا، ماقبل دین، ماقبل مالکیت خصوصی، ماقبل حسادت… اند. (معذرت از این دو سه جمله نامربوط به این متن. )بهرحال، در آن خیمه ها من باردیگر به یاد دست دوزی هزاره گی افتادم. زیرا دست دوزی بومیان کانادا شباهت زیادی به دست دوزی هزاره ها داشت. بعدا این ماجرا را به استاد انگلیسی ام گفتم. توجیه او این بود که انسانها در خلق کارهای هنری معمولا از زمین الهام می گیرند، لذا، شاید مردم شما در جغرافیای شبیه اینها زندگی کنند. توضیحات استاد شنیدنی بود، اما من جوابم را پیش از آن یافته بودم. بومیان کانادا قیافه های شبیه مغولها دارند، چینی مآب اما تیره، با قدهای بلند. اتفاقا، بومیان کانادا بیشتر از بیست هزارسال پیش در آسیای میانه و دشتهای سیبریا می زیسته اند و از روی پل طبیعی که سیبریا و آلاسکا را بهم وصل مینموده عبور نموده و به آمریکای شمالی آمده اند. این پل بیست هزار سال پیش فروریخته است. بهرحال، هدف از این توضیح این بود که، به ظن غالب، این دست دوزی هزاره گی قدامت زیادی دارد.

گپی در مورد اینکه، معمولا چرا کلمه “هزاره جات” را بکار میبرم و نه “هزارستان” را هم برای گفتن بود. اما باشد برای زمان دیگری.

این دست دوزی میتواند تبدیل به کاشی کاری هزاره گی شود؟ به نظرمن بلی صد در صد. زیرا طرحی شبیه این طرح(البته نه به زیبایی و مرغوبیت این طرح) در اروپا و ایران برای تزیین کلیسا ومسجد بکار رفته است.

این طرح صرفا بخاطر آشنایی من با فوتوشاپ و دو سه نرم افزار دیگر خلق نشده است. زیبایی، مرغوبیت، قدامت تاریخی، و نمونه های شبیه آن، هم در کارهای گرافیک و هم کارهای معماری، انگیزه هایست که میتوان از آن نام برد. با درک نمودن این طرح و گسترش حوزه کاربرد آن، میشود کاشی کاری راستین هزاره گی آفرید. میتوان با شیوه های خردمندانه، روشنفکرانه، آرام و سازنده اظهار وجود و ابراز هویت نمود.

این طرح بدون درج متن برای استفاده مجدد برای همه نشر میشود. شما اگر عکسی مناسب دارید میتوانید این دروازه را در متن آن قرار دهید. جای متن خالی است، میتواند با “به غرب کابل خوش آمدید”، “به جاغوری خوش آمدید” و… پرشود.

در آینده نمونه های از امکان استفاده این طرح در دروازه و پنجره سازی ارایه میشود.

اندازه بزرگ تصاویر بالا را میتوان از “فوتو باکیت” دریافت نمود.

http://photobucket.com

منبع: یادداشت های از غرب