نویسنده. دکتور یعقوب یسنا، نویسنده و پژوهشگر
جنگ و ضرورتِ جنگ توسط حکومت، تعریف مشخصی دارد که باید به دور از سلیقه‌ی شخصی رییس‌جمهور و سایر مقامات حکومتی صورت بگیرد. اما جنگ در افغان‌ستان طبق سلیقه‌ی مقامات حکومتی صورت می‌گیرد. ضرورت جنگ، نخست بایستی طبق اصول امنیت ملی، تمامیت ارضی، حاکمیت سیاسی و امنیت شهروندان بررسی شود، بعد تصمیم گرفته شود که جنگ صورت بگیرد یا نه. زیرا تصمیم جنگ، تصمیم جدی‌ای است‌که هزینه و پیامد آن در سطح ملی باید سنجیده و بررسی شود.طالب سال‌ها است که اصول امنیت ملی، تمامیت ارضی، حاکمیت سیاسی و امنیت شهروندان را به چالش کشانده است، اما حکومت ارود و پولیس را در برابر طالب به حالت دفاعی نگه داشته است. در ضمن برای طالب قلمروهای ویژه‌ی سیاسی در افغان‌ستان تعریف و مشخص کرده است. در دهنه‌ی غوری بغلان طبق معامله‌ای‌که بین وزارت اقوام و قبایل و طالبان صورت گرفت، قلمروی ویژه‌ای به طالبان سپرده شده است‌که این قلمرو در هیچ صورتی مورد حمله‌ی حکومت و نیروهای خارجی قرار نمی‌گیرد. طالب از این قلمرو بر شهر پلخمری و مناطق دیگر حمله می‌کند، بعد به سرزمین امن خود شان برمی‌گردند. همین‌که به سرزمین موعود خود رسیدند، مصئون و در امان است. در آن منطقه هیچ گونه حمله‌ای، زمینی یا هوایی نباید صورت بگیرد. در آن منطقه جنگ حرام دانسته شده است. همین برخورد سلیقه‌ای حکومت در جنگ با طالب بود که طالب ام‌روز این حکومت را دست‌نشانده و فاقد مشروعیت می‌داند و نمی‌خواهد با این حکومت مذاکره کند. حکومت با طالب جنگ نمی‌کند، اما در سرزمین بومی مردم هزاره دنبال ماجراجویی است. چند هزاره در برابر تهاجم سالانه‌ی کوچی به روستاهای هزاره‌نشین از روستاهای خود پاس‌بانی می‌کنند، هیچ‌گاهی از روستاهای خود بیرون نمی‌شوند؛ اما حکومت دنبال همین چند نفر هزاره را گرفته است‌که چرا جلوی تهاجم کوچی را می‌گیرند و چرا جلوی اختطاف افراد ملکی هزاره را توسط طالبان می‌گیرند.حکومت به جای این‌که در روستاهای هزاره‌نشین چرخ‌بال بفرستد و اردو و پولیس را به بهسود سوق بدهد؛ طبق ضرورت جنگ با طالب در چهار طرف افغان‌ستان بجنگد که طالب عملا به دنبال براندازی حکومت، برکناری غنی و تصرف افغان‌ستان است. متاسفانه اشرف غنی ضرورت جنگ را طبق واقعیت افغان‌ستان مدیریت نمی‌کند؛ بلکه می‌خواهد طبق سلیقه‌ی شخصی‌ای خودش که نسبت به کوچی و هزاره دارد، از اردو و پولیس استفاده‌ی شخصی و ماجراجویانه بکند. استفاده‌ی ماجراجویانه از اردو و پولیس در هیچ زمانی، توسط هیچ مقام حکومتی‌ای درست نیست؛ خصوصن در این شرایط بحرانی، که ماجراجویی‌های شخصی هرگز قابل توجیه نیست.اشرف غنی فعلا باید ماجراجویی بهسود را برای مدیریت مصلحت‌ها و روی‌دادهای کلان ملی‌ای‌که در جریان است، کنار بگذارد؛ زیرا این ماجراجویی به نفع اشرف غنی نیست. امید که معضل‌های کلان ملی از جمله، صلح و جنگ حکومت با طالبان برطرف شود؛ بعد ماجراجویی را آغاز کند. هزاره فرار نمی‌کند، سر جای خود می‌باشد. اشرف غنی می‌تواند به فرصت، ماجراجویی خود را با مردم هزاره از سر بگیرد، گوسپندان کوچی را در کشت‌زار مردم هزاره وارد کند، بالای سنگ بنشیند توله بنوازد؛ مردم هزاره در خدمتش است.