متاسفانه تاریخ ظلم و ستم، بالای هزارهها در حال تکرارشدن است در گذشته نیزهزاره ها با وجودی که چندین بارخلع‌سلاح گردیده و از داشتن تفنگ‌های شکاری چره‌یی و موشکش نیز منع شده بودند. اما بعد از کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ و شروع جهاد، هزارهها نیز بعد از آزادسازی مناطق شان، مسلح شدند .ولی در دوران حکومت انتقالی حامدکرزی «مانقورت»های هزاره، به خاطر خوش‌خدمتی ، در پوشش برنامه «دایاک» پروسه خلع سلاح این مردم را کلیدزدند. در نهایت، خلع‌سلاح شدن هزارهها باعث شد تاهر سال کوچی‌های مسلح پشتون تبار طالبی بر دای‌میرداد و تیزک و کجاب و خوات و ناهور حمله‌کرده و مردمان بی‌دفاع هزاره را اعم از زن و مرد و پیر و جوان بکشند و مزارع و منازل شان را بسوزانند و از سوی دیگر طالبان در مسیر راه‌های مواصلاتی غزنی و جاغوری و میدان – وردک و غوریند و ارزگان و غور هزارهها را اختطاف و به قتل میرسانند. اکنون هزارهها در محاصره دشمنان بوده و خطر حمله طالبان و داعشیان مردم خلع سلاح شده هزاره را تهدید میکند. هزاره ها در یک نسل کشی تمام عیار وکشتار سیستماتیک در افغانستان ، روبه رو هستند . کشتاری که بیشتر از یک قرن پیش اغاز شده و اکنون نیز در جریان است که در این رشته فجایع و رخدادها میتوان ازبخشی فجایع نسل کشی هزاره ها از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ شمسی بطور نمونه یاد اوری کرد.یکم طالبان در همکاری با بخشی از نیروهای امنیتی غیر هزاره در (۱۱ سرطان ۱۳۹۴) به پوسته های امنیتی درجلریز – میدان حمله وسربازان هزاره را ، سر‌بریدند و سوزانیدند که در این فاجعه ۲۷ تا ۴۰ سرباز هزاره شهید و چندین تن دیگر زخمی شدند. دوم کشتار گروگان‌های هزاره در زابل (۶ عقرب ۱۳۹۴): یکی از تکان دهنده ترین جنایات علیه هزاره ها در افغانستان، است که سر بریدن ۷ مسافر هزاره، به شمول کودکی ۹ ساله ، به نام شکریه که بعدها به نام تبسم معروف شد .سوم کشتار هزارهها در دهمزنگ – کابل (۲ اسد ۱۳۹۵)که حمله هدفمند به تظاهرات جنبش روشنایی صورت گرفت که در نتیجه ان بیش از ۸۰ تن شهید و بیش از ۲۳۱ تن دیگر زخمی شدند.چهارم هزارهها در شب تاسوعا مورد حمله تروریستی در زیارتگاه سخی – کابل (۲۰ میزان ۱۳۹۵): قرار گرفتند که دستکم ۱۸ تن شهید و ۵۸ تن دیگر زخمی شدند.پنجم کشتار هزارهها در روز عاشورا در ولایت بلخ (۲۱ میزان ۱۳۹۵): دستکم ۱۴ تن شهید و ۷۰ تن دیگر زخمی شدند.ششم – حمله انتحاری بین مردم هزاره در روز اربعین در مسجد باقرالعلوم – کابل (۱ قوس ۱۳۹۵): دستکم ۳۲ تن شهید و ۶۴ تن دیگر زخمی شدند. هفتم کشتار هزارهها درمسجد الزهرا درکابل (۲۵ جوزا ۱۳۹۶): ۴ تن شهید و ۸ تن دیگر زخمی شدند.هشتم کشتار هزارهها و شیعیان هرات در مسجد جوادیه , هرات (۱۰ اسد ۱۳۹۶): ۳۲ تن شهید و ۷۰ تن دیگر زخمی شدند.نهم نیروهای داعش و طالب در قریه ی میرزاولنگ – سرپل (۱۲ اسد ۱۳۹۶): که بیش از ۵۰ تن از مردم هزاره را سر بریدند و برخی مردم را اسیر و خانه‌هایشان را آتش زدند.دهم کشتار هزارهها در مسجد امام زمان منطقه قلعه نجارها – کابل (۳ سنبله ۱۳۹۶):که ۲۸ تن شهید و ۵۰ تن زخمی شدند.یازدهم مردم هزاره که برای ادا نماز جمعه در مسجدی واقع در منطقه قلعه فتح‌الله – کابل (۷ میزان ۱۳۹۶): حضور داشتند، مورد حمله قرار گرفته که ۵ تن شهید و ۲۰ تن دیگر زخمی شدند.دوازدهم :کشتار هزاره‌هادر مسجد امام زمان دشت برچی – کابل (۲۸ میزان ۱۳۹۶): مردم هزاره برای نماز مغرب و عشا در مسجد حضور داشتند که ۵۶ تن شهید و ۵۵ تن دیگر زخمی شدند..سیزدهم کشتار هزارهها و شیعیان هرات در منطقه جبرئیل – هرات (۳۰ قوس ۱۳۹۶): ۴ تن شهید و ۱۰ تن دیگر زخمی شدند. چهاردهم کشتار هزارهها و شیعیان در مرکز فرهنگی تبیان – کابل (۷ جدی ۱۳۹۶): ۵۲ تن شهید و ۹۰ تن دیگر زخمی شدند.پانزدهم حمله تروریستی به مصلی شهید عبدالعلی مزاری – کابل (۱۸ حوت ۱۳۹۶): ۹ تن شهید و ۱۸ تن دیگر زخمی شدند.شانزدهم کشتار هزارهها در نزدیک زیارتگاه سخی شهر کابل (۱ حمل ۱۳۹۷): که مردم هزاره در روز نوروز در زیارتگاه سخی ، مورد حمله تروریستی قرار گرفت که ۳۳ تن شهید و ۶۵ تن دیگر زخمی شدند..هفدهم کشتار هزارهها درحوزه ششم کابل منطقه دشت برچی کابل (۲ ثور ۱۳۹۷): دستکم ۷۰ تن شهید و ۱۲۰ تن دیگر زخمی شدند.حمله انتحاری زمانی صورت گرفت که مردم هزاره در محل گرفتن شناسنامه بودند و کودکان هم در حال رفتن به مدرسه بودند . هجدهم کشتار هزارهها در آموزشگاه آمادگی کنکور موعود – کابل (۲۴ اسد ۱۳۹۷): بیش از ۵۰ تن شهید و بیش از ۶۷ تن دیگر زخمی شدند.قربانیان این حمله نوجوانان بین ۱۶ تا ۱۸ ساله هزاره بودند.نوزدهم کشتار هزارهها در مجتمع ورزشی خاتم‌الانبیا منطقه دشت برچی – کابل (۱۵ سنبله ۱۳۹۷): ۲۶ تن شهید و ۹۱ تن دیگر زخمی شدند. بیستم کشتار هزارهها در ولسوالی‌های خاص ارزگان، جاغوری، مالستان (۵ عقرب ۱۳۹۷): حداقل ۷۰ تن شهید و تعداد نامعلومی زخمی و آواره شدند. بیست و یکم کشتار هزارهها در ناحیه دوم شهر کابل (۲۱ عقرب ۱۳۹۷): ۶ تن شهید و ۲۲ تن دیگر زخمی شدند. اما در طول بیش از دو دهه جنگ ,گروه طالبان تلاش کرده تا برای جنایات خود بهانه هایی مانند همکاری قربانیانش با دولت را مطرح کند؛ وبه این بهانه تعدادی از نیروهای امنیتی، دانشجویان، اهالی رسانه یا مأموران دولتی هزاره را تیر باران میکند .چون داعش اغلب متشکل از تندروهای طالبان است، که در افغانستان، بیشترین قربانی را از هزاره ها گرفته است وتجربه سال های گذشته، از جمله تنش با کوچی های مسلح مهاجم، نشان داده است که هزاره ها ، به یمن سیاست های سازشکارانه رهبران قومی، از قدرت دفاعی ، برخوردار نیستند. از انجاییکه هزار ه ها خوب بیاد دارند که در شعار های انتخاباتی تیم «تحول و تداوم» اشرف غنی در انتخبات بنج سال قبل مساله‌ی کوچی‌ها، سرک گردن‌دیوار، ولایت جاغوری، سرک دوشی، ولسوالی سرجنگل، ولسوالی شیو قول ورس، امنیت دره‌ی میدان، جذب کادر های هزاره در بدنه دولت، انکشاف متوازن، برابری اقوام و صد ها شعار دیگر، را داده بود ولی تا هنوز هیچ کدام از انها عملی نگردیده است .اما برعکس بااعمال تبعیض امیز و بیعدالتی آقاى غنى جامعه هزاره را از عرصه روابط بین الملل واز ساختار تصمیم گیرى هاى اساسى کشور در شوراى امنیت ملى واز ساختار کابینه که هزاره ها با راى یکنیم ملیونى پنج وزیر کابینه داشتند حذف و ازبدنه تمام وزارتخانه ها تصفیه کردند و در سطح عموم ادارات دولتى میزان حضور هزاره هابه کمتر از دو فیصد نزدیک شده است .همچنین از بدنه وزارتهاى دفاع وداخله ٣۶ جنرال هزاره را بدون توجیه قانونى برطرف و یا به تقاعد سوق کردند. تبعیض وتعصب اشرف غنی در کشور بیداد میکند ، زیرا او میخواهد در قرن ٢١ کشور را به عصر جاهلیت بر گردانند .،سر انجام سهمیه بندی کانکور که یکی از اهداف عمده شوونیزم برای جلوگیری از رسوخ دانش مدرن در میان نسل جوان هزاره بود، زیرا اشرف غنی ، با این سهمیه بندی ، در واقع دوهدف مشخص را دنبال کرد:فرزندان هزاره، تاجیک و ازبیک را براساس این سهمیه بندی خاینانه ای کانکور، از چرخه تحصیلات عالی بیرون کرد. – با ورود شاگردان تنبل و بیکاره هم تبار خودش، دروازه های دانش مدرن را به روی کشور بست، عالمان، دانشمندان، استادان، نخبگان، فرهنگیان و سیاسیون باید متحدانه علیه سهمیه بندی کانکور برخیزند و نگذارند که این فرایند شوم خاینانه، سدی در راه فراگیری دانش جوانان مستعد کشور ما باشد. با توجه به موارد فوق ، در دوران انتخابات کنونی باید تمام اقوام با هم برادر کشور ،بایک صدا وجود یک متعصب تبعیضگرا مانند اشرف غنی رااز قدرت طرد نمایند و در دوران انتخابات با راى ملیونى روى این چهره متعصب تبعیضگرا را سیاه نماید . اگرچه شهید مزاری حزب وحدت را به عنوان یک رخداد سیاسی برای هزارهها در عرصه‌ی سیاسی، تعریف نمود و به‌طور جدی برای به‌دست آوردن قدرت و شناختِ حقیقتِ گمشده‌ای خویش اقدامات سیاسی انجام داد. او هزارهها را از انزواگرایی به‌سوی سهیم‌شدن در قدرت تصمیم‌گیری رهنمون نمود. گرچه حزب وحدت برای هزارهها رخدادِ سیاسی‌ای بود که برآیند اش با همه‌ی اتفاقات خون‌بارِ ، جرم‌زدایی از هویت هزارهها در عرصه‌های دیگر بوده‌است. اما، بعداز سرنگونی طالبان و روی‌کار آمدنِ نزدیک به دو دهه‌ی ازرژیم سیاسی جدید به‌نام دمکراسی هزارهها ، از سیاست و مدیریت قدرت فاصله گرفتند. بعداز فروپاشی رخدادسیاسی، منازعه‌ی درون هزار‌گی بیشتر منجر به انشعاب حزبی شد، هزارهها دوباره ، از حقیقت سیاسی دور شدند و دنبال گروه‌های پراکنده را گرفتند تا شاید زنده بمانند، که در واقع حالا از طرف تیم حاکم ارگ سیاست‌زدایی هزارهها – مدیریت میشود . درحالیکه روزگاری، مردم هزاره امین و نگهبان ناموس فئودالهای پشتون بودندوحالا نیز پشتونها مردم هزاره را امین ناموس می دانند ولی امین سیاست نمی دانند؛ هر جاییکه سیاست و قدرت میرسند، جای مردم هزاره خالی است .در کنار بی شمار علت های دیگر، رهبران بی کفایت فعلی جامعه هزاره یکی از علتهای اصلی این روزگار سیاه جامعه هزاره هستند؛ آنان حضور سمبلیک خود را غنیمت می شمارند. از سوی دیگر،حزب حرکت اسلامی نیزپس ازسر نگونی سلطه طالبان، همواره بر دوش هزاره شیعه حمل شده است. اما هزاره های حرکتی ؛ بخاطر هزاره بودن ، از سوی مخالفان حرکت، مورد تهدید وتعرض قرار گرفته است ولی بازهم حزب حرکت، نیز(مانندحزب وحدت) میراث هزاره ها است.از انجاییکه سرنوشت سیاسی هزارهها به سوی بدتر شدن روان است که نطفه‌ی اصلی این مسیر در آغاز کار حکومت وحدت ملی شکل گرفت. قیام «تبسم»، جنبش «روشنایی» و رخ‌داد‌های دیگر به ضرر هزارهها تمام شده است. کمترین پیامد این رخداد ها «ادبیات نفرت»، «ترویج خشونت»، «نفاق در بین جوانان» و از همه مهم‌تر « پارچه شدنِ جامعه هزاره»میباشند. رهبران سیاسی هزاره، با توجه به شرایط دشوار امروز و آیندۀ خطیر کشور؛ باید رویکرد جدیدی برای عبور از اختلافات سیاسی جارى پیدا نموده و یک تشکل جدید موثر و فراگیر از همه جریانها و جناحهای قدیم و جدید ایجاد کنند و در رسیدن به مصالح کلان اجتماعی- سیاسی جامعۀ هزاره ؛ از منافع مادی و شخصی خود بگذرند و قربانی بدهند تا هزار ها راازین شرایط خطیر کشور نجات دهند. بیست و یکم جولای – ۲۰۱۹ – میلادی