نویسنده: محمد اسحاق فیاض
تصمیم داشتم تا زمانی که در خارج از افغانستان هستم،از سیاست چیزی ننویسم، اما متاسفانه گنداب بازی های سیاسی در کشور به اندازه ای زیاد است که تعفنش در همین جا هم رهایم نمی کند و مجبور باید دست به قلم شد.
دفترریاست عمومی اداره امور ریاست جمهوری توضیحیه ای را تحت عنوان”توضیحی برق‌رسانی به مناطق مرکزی و انتخاب مسیرتوتاپ” منتشر کرده است.
با دروغ های شاخدار وآمارهای کاملا غلط سعی دارد، تصمیم فاشیستی خود را در تداوم بی عدالتی و محروم نگهداشتن مناطق مرکزی کشور( هزارستان) توجیه نماید.
اول باید به اصل داستان پرداخت. شرکت آلمانی فیشنر که مامورسروی برای انتقال برق ۵۰۰ کیلو ولت بود، در همان تحقیقات اولیه خود مسیر بامیان را بهترین مسیرانتخاب کرد. اما جریان های فاشیستی در داخل ارگ تاب آورده نتوانستند و برای تغییر مسیرلین برق توتاپ از بامیان خود را به اشتوتگارد آلمان رسانده از این شرکت خواست تا مسیر سالنگ را برای توتاپ انتخاب کند.
اداره ریاست جمهوری به دورغ تغییرمسیر توتاپ را به دونرهای این پروژه نسبت می دهد: «در ابتدا روی لین ۵۰۰ کیلوولت از پلخمری الی کابل از مسیر بامیان بوده است. اما به اساس درخواست دونرها نمایندگان(ADB, B, USAID, IDB) با نمایندگان وزارت‌های مربوط و شرکت برشنا در ماه فبروری ۲۰۱۳ در شهر شتوتگارد جرمنی جلسه شد، فیصله گردید که شرکت فیشنر مسیر سالنگ را نیز مطالعه نماید. طبق مطالعات شرکت فیشنر، مسیر سالنگ نزدیک‌تر و کم‌هزینه‌تر تشخیص شد و تطبیق پروژه از این مسیر سریع‌تر برآورد گردید که با تأیید تمویل کنند گان، تغییر کرد».
اگر اداره ریاست جمهوری راست می گوید، باید پرسید که براساس کدام دلیل تصمیم گرفته شد که پیشنهاد یک سروی علمی نادیده گرفته شود و برای تغییرآن با شتاب به شهراشتوتگارد هیئت فرستاده شود و نمایندگان دونرها را توجیه نماید؟.
اداره ریاست جمهوری، وزارت انرژی و شرکت برشنا دراین زمینه زبان شان لال است و تنها توجیهی که می کند این است که مسیر سالنگ برای توتاپ هزینه کمتری دارد و زمان کمتری را می برد.« طبق مطالعات شرکت فیشنر، مسیرسالنگ نزدیک‌تر و کم‌هزینه‌تر تشخیص شد و تطبیق پروژه از این مسیر سریع‌تر برآورد گردید که با تأیید تمویل‌کنندگان، تغییرکرد». اما شرکت فشنر در گزارش خود این ادعا را رد می کند.« برای انتقال بیشتر برق از طریق هندوکش، توصیه می شود که از مسیر بامیان برای عبور لین برق ۵۰۰ کیلو ولت استفاده صورت گیرد. استفاده از مسیربامیان، از روبرو شدن با فضای تنگ و مشکلات دیگر در گذرگاه سالنگ جلوگیری می کند و زمینه را برای اتصال برق تولیده شده در نیروگاه های زغال سنگ که در مسیر بامیان ایجاد خواهند شد، را میسر می کند و برعلاوه تامین برق کابل و جنوب افغانستان را با استفاده از یک مسیر جداگانه تضمین می کند…. کابل در حال حاضر با مشکل کمبود برق مواجه است و دولت بر افزایش فوری ظرفیت انتقال برق به کابل و به سمت جنوب تاکید دارد و آن را یک اولویت اساسی می داند. انتخاب مسیر سالنگ برای عبور لین جدید برق شاید از لحاظ اینکه زمان کمتری برای ساخت آن نیاز است و هزینه کمتری خواهد داشت، فوایدی داشته باشد، اما از نگاه دیگر ضررهای مهمی هم دارد که باید در نظر گرفته شوند.
اول، برای شبکه اتصال نیروگاه های زغال سنگ در مسیر بامیان و تامین برق بامیان، به یک لین جدید ضرورت است که با در نظرداشت هزینه سرمایه گزاری اولیه، این لین جدید و اضافی، هزینه ها را به صورت چشمگیری افزایش خواهد داد».
استدلال ارگ این است که بانک اسیایی و دیگر دونرها به این دلیل مسیر سالنگ را تایید کرده اند که هزینه ای کمتری دارد، درحالی که شرکت فشنر مسیر سالنگ هزینه بیشتری دارد چون پرژه دیگری برای انتقال برق به بامیان به آن اضافه می شود، پس چطور دونردهندگان مسیر سالنگ را انتخاب کرده است؟. جز دروغ محض از سوی ارگ چیزی دیگری نیست.
فاشیزم ارگ فوایدی را که لین توتاپ از بامیان می گذرد هرگز در نظرنگرفته است که هیچ با کمال پررویی ضررها و تهدیدات جدی که لین توتاپ در مسیر سالنگ به همراه دارد را خاک پوشی می کند. اما شرکت فشنر در گزارش خود تاکید دارد که دو یا سه لین برق از یک مسیراگرغیر ممکن نیست بسیار دشواراست و خطرات جدی را به دنبال دارد و نیز همه لین ها به کابل منتهی می شود براثریک حادثه چون هرسه لین برق در یک مسیر قرار دارد، کابل و دیگر نقاط کشور به خاموشی فرو خواهد رفت و دلیل سوم این که هزینه انتقال از ارتفاعات سالنگ به مراتب دشوارتر و پرهزینه تراز مسیر بامیان است و چهارم این که از منطقه دوشی به بعد سالنگ ها به دلیل ارتفاعات زیاد چاره جز این نیست که لین برق از زیر زمین عبورکند که چنین چیزی که ۵۰۰ کیلو ولت برق را انتقال می دهد خطرناک است و نیز امکان قطع شدن برق زیاد است و نیز حفر آن هزینه بسیاری را در بردارد.
حال با توجه به این خطرات اگر واقعا ارگ نشینان برای محروم نگه داشتن هزاره جات کمرهمت نسبته اند، با کدام عقل سلیمی این مسیر را انتخاب کرده اند؟.
باز در توجیهات دروغین خود اصرار دارد که مسیر سالنگ ۶۳ کیلومتر نزدیک تراز مسیر بامیان است، ارگ نیشنان وقتی کوتاهی این مسیر را می بینند، چطور کوتاهی مسیر سرک کابل- هرات از هزاره جات را نمی بیند که صدها کیلومتر راه را کوتاه می کند؟. آیا خطرات جدی که انتقال سه لین برق از یک منطقه دارد اهمیت بیشتری دارد یا این که یک مسیرمطمئینی که ۶۳ کیلومترطولانی ترباشد؟.
شرکت فیشنر بارها در گزارش خود تاکید دارد که مناسب ترین مسیر توتاپ بامیان است زیرا معادن آهن آجگگ و زغال سنگ بامیان و دره صوف در این مسیر قرار دارد و استخراج آن نیاز به برق قوی دارد و در صورت استفاده از این معادن باید پایه های جدید کشید و برق قوی تری در این مسیر انتقال داد که خود گرداندن لقمه چندبار دور سرخود است. اما ارگ نیشنان بی شرمانه در برابر این تاکیدات شرکت فیشنر سکوت اختیار کرده و آن را نادیده گرفته است.
دورغ دیگری که ارگ نشینان در اعلامیه خود آورده این است که «از ماه جوزای سال جاری ایجاد سب‌استیشن برق در بامیان را از اولویت‌های کاری خود تعیین کرد. باوجودی که ضرورت برق ولایت بامیان ۳۰ میگاوات تخمین شده است، با تأکید رئیس‌جمهور بر انکشاف بیشتر، جهت تمدید لین ۲۲۰ کیلوولت از ولایت پروان و ایجاد سب‌استیشن با ظرفیت ۳۰۰ میگاوات در بامیان، هیأت تخنیکی توظیف شد. با نهایی شدن تصمیم در مورد توتاپ، کار عملی مطالعات پروژه‌ی تمدید لین ۲۲۰ کیلوولت به مناطق مرکزی در ماه جاری آغاز و قرار است تا چهار ماه آینده ختم شود».
سئوال این است که این چه پروژه ای بوده که فقط اشراف غنی از آن خبرداشته و دستور سروی توسط هیئت تخنیکی را داده است و دیگر دولتمردان از آن بی خبر بوده اند؟. در حالی که قبلا بارها توسط معاونان ریاست جمهوری و ریاست اجرایی در مورد تغییر مسیر توتاپ از بامیان مخالفت شده بود. چطور است که آنها از این تصمیمات هیچ خبرندارند. چرا اقای اشرف غنی پروژهای بازی سازیی را اجرا می کنند که مردم این مناطق، نمایندگان این مردم و کسانی که از این مردم در دولت هستند، هیچ خبرندارند.
تازه منت هم سرم مردم هزاره گذاشته که نیاز بامیان ۳۰ میگاوات برق است، اشرف غنی دستور ساخت سب استیشن ۳۰۰ میگا وات را داده است!. منت دیگر هم گذاشته که قرار است این پروژه در سال ۲۰۲۰ تکمیل شود اما اشرف غنی دستور داده که تا سال ۲۰۱۸ تکمیل گردد!.
متاسفانه عقل و خرد ارگ نیشنان چنان در پای تفکرات فاشیستی له شده اند که خیال می کنند مردم ساده اند وهروعده دروغ آنان را باور می کنند.
ارگ ریاست جمهوری برای تحمیق بیشتر مردم به زعم خود لیست طولانی از پروژه های سرک سازی در هزاره جات ارایه داده است که کار خواهد شد از قبیل تکمیل سرک کابل بامیان از کوتل اجگگ که باید سه سال پیش تکمیل و به بهره برداری سپرده می شد که هنوز نیمه کاره مانده و شروع پروژه سرک گردن دیوال که بیش از یک سال است که خوابیده، سرک چغچران گردن دیوال که درحد یک طرح است، سرک دره صوف- یکاولنگ که حتی سروی کامل هم نشده است.
نمی دانم اقای اشرف غنی با این دروغ هایش چقدر مردم را باید فریب بدهد و تاکی به این فریب کاری هایش ادامه خواهد داد؟ اقای اشرف غنی به وعده هایی که به خانواده های شهدای زابل و انقلاب تبسم داده بود چقدر عمل کرد که اکنون به این وعده هایش عمل کند و تازه سئوال این است که یک طرح ملی که از نظر علمی انتقال آن از بامیان ثابت شده و سلامت آن تضمین شده است، چرا از مسیری عبورکند که هم هزینه بیشتر دارد و هم خطر دارد و هم ضرر، ایا وظیفه همه مردم افغانستان نیست که در برابر طرح های ملی که برای عموم ضرر دارد بپا خیزند؟ و جلو اشتباهات دولت مردان را بگیرند؟.
آیا هزاره ها محکومند به فقر و زندانی شدن در تاریکی و خشم طبیعت که حتی با هر طرحی که از این منطقه عبور می کند باید مخالفت شود؟. ایا این سرزمین و دولت مردان آن بویی از انسانیت و عدالت اجتماعی نبرده اند؟ که این چنین در برابر یک طرح علمی و روشن می ایستند و با کمال بی شرمی با هر دروغی طرح خود را توجیه می کنند؟.