محسن تاشه وحیدی را نه تنها مستعد ترین بلکه یکی ازمتعهد ترین هنرمندان جوان هزاره نیز میتوان برشمرد.
این هنرمند با زبان رسا و صریح هنری اش تا کنون به خوبی توانسته سخنگوی دردها، رنج ها و تاریخ مردمش باشد و صدای مردم هزاره را از طریق آثارش به نقاط مختلف جهان برساند و مصیبت ها و تبعیض آشکارعلیه هزاره ها درافغانستان و پاکستان را با صدها هزار بیننده آثارش، درکشورهای مختلف اروپایی شریک سازد.
محسن تاشه با سلاح نرم و کارسازی که دردست دارد، با ظرافت خاص به مبارزه با تبعیض، کشتارجمعی و کوچ اجباری هزاره ها میپردازد. این هنرمند تا کنون توانسته است درکشورهای مختلف اروپایی و آمریکا آثارش را به نمایش بگذارد و مردمان زیادی را از درد و رنج هزاره ها آگاه سازد.
اگربه مقاومت جوانمردانه و تاریخ سازهزاره ها درغرب کابل دردهه هفتاد خورشیدی دیده شود، درآن دوران، نظر به شرایط و نیازهمان زمان، مبارزین و مدافعین مردم هزاره بپا خیستند و با سلاح گرم تا آخرین حد توان ازحقوق مردم خود دفاع نمودند اما امروز با گذشت بیش ازدودهه از دوران مقاومت غرب کابل، هنوزهم محرومیت، کشتارجمعی، و تبعیض نژادی علیه مردم هزاره با سرعت روز افزون جریان دارد. بنا براین، وضعیت رقتبار مردم هزاره همان است اما فقط زمان و نحوه مبارزه تغییرکرده و درچنین شرایط نوع سلاح مبارزه برای اعاده حقوق انسانی مردم هزاره نیز تغییر کرده است؛ امروزه هنرمندان، نویسندگان و اهل قلم و رسانه اند که نقش مدافعین حقوق هزاره ها را برعهده دارند و صدای مردم هزاره را به جهانیان میرسانند و از این طریق، جلو قربانی شدن بیش ازحد مردم هزاره را میگیرند.
در میدان امروزی مبارزه جهانی برای حصول حقوق انسانی هزاره ها به منظور رسیدن به برابری و عدالت ایده آل، درکناردیگرهنرمندان مطرح هزاره چون “خادم علی” و “شیرعلی” که هرکدام درسطح بین المللی جایگاه خاصی دربین هنرمندان هنرمعاصرجهان دارند، “محسن تاشه” نیزخوب درخشیده است و تاکنون توانسته است مسئولیت انسانی خود را به خوبی ادا نماید.
محسن تاشه که متولد دهه هفتاد خورشیدی درکابل است و کودکی و نوجوانی اش همزمان با تحولات سریع سیاسی – اجتماعی افغانستان سپری شده است، تاریخ معاصرافغانستان بخصوص تاریخ مردم هزاره را به خوبی مطالعه کرده و درمورد کاربرد هنرش برای مردمش چنین نظردارد: “صد و چند سال پیش هزاره ها قتل عام شدند، به بردگی رفتند و هشتاد و چند سال پیش برای بار دوم کوچ اجباری این مردم ازسرزمین های آبایی شان صورت گرفته است، تا چهل سال پیش، هزاره ها حق تحصیل عالی نداشتند و تا سی سال پیش، هزاره بودن شرم و جرم بود، اما برای ثبت تاریخ کردن همه این ظلم ها علیه مردم ما، درطول این زمان ابزار وسیعی وجود نداشته است، اما امروزه که هنر، ادبیات، سینما، تلویزیون و رسانه های جمعی دراختیارداریم، ازین پس نباید، ظلمی که برمردم ما جریان دارد پنهان بماند و سانسور گردد، بلکه با هنر و ادبیات و رسانه جلو آن گرفته شود.”
قوت آثارمحسن تاشه به دانش و مطالعه هنری و سیر تکاملی این هنرمند دررشته اش است. این هنرمند مستعد، نه تنها درتکنیکهای طراحی و نقاشی دست بازدارد، بلکه شناخت کافی ازتاریخ هنر و مکاتب و سبک های مختلف هنری جهان دارد و تا رسیدن به این شناخت راه درازی را گام به گام و طی سالها مطالعه و کارمداوم تجربی طی کرده است. این امرباعث میشود درخلق آثارش زبان فراگیرترداشته باشد و مخاطب مختلف ازسراسرجهان. هرچند درشروع سالهای فراگیری رشته هنرنقاشی و طراحی، کارهایش را ازریالیزم و ناتورالیزم شروع کرده است تا به ایپرریالیزم رسیده است و سپس رفته رفته پس از آشنایی با زبان های مختلف هنری، به کارهای آبسترک و انتزاعی روی آورده است و آخرین آثارش بیشتر آبسترک هستند.
حفظ رابطه عمیق با ریشه، اصالت و گذشته خویش را میتوان درکارهای این هنرمند به خوبی مشاهده کرد؛ از این جهت حتی درکارهای آبسترک اش که ظاهراً نباید خیلی خوانا باشند، اما بدلیلی که در این آثار نشانه ها و سمبول هایی از هنر اصیل سرزمینش درآنها دیده میشوند، این آثارحکایت مردمان جغرافیای خاص سرزمینی بنام افغانستان را برای جهانیان بازگو میکند. برجستگی و خاص بودن این آثارنیز درهمین مسئله است؛ هنرمند با دانایی زبان جهانی هنر، اصالات خویش را حذف نموده است.
موضوع دیگر، بی باک بودن و ریسک پذیربودن محسن تاشه است که ازاو یک هنرمند رک، نو آور و سبک ساز ساخته است. این نترسی و ریسک پذیری چه درانتخاب سوژه، چه درشکل و فورم پردازش به آن، آثارمحسن تاشه را برجسته، نو آور، رک و همزمان خاص ساخته است.
تازه ترین مجموعه “دایره زندگی یک انسان هزاره”
تازه ترین مجموعه آثار محسن تاشه که چند اثرآن دراین روزها درنمایشگاه آثارش درایتالیا به نمایش درمی آید، “دایره زندگی انسان هزاره” نام دارد که درآن وضعیت کنونی مردم هزاره را به زبان خاص، ساده، گویا وعام فهم به تصویرکشیده است.
این مجموعه حکایت مردم هزاره را دریک دایره دو نیم شده به تصویرمیکشد. نیمه بالایی دایره که به رنگ آبی آسمانی است، حکایت ازآرزوی مردم هزاره دارد؛ رویای داشتن زندگی خوب. به گفته این هنرمند، “مردم صلح خواه هزاره همیشه آرزومند داشتن یک زندگی آیده آل ازهرنگاه هستند؛ زندگی آرام، شاد، بدورازجهالت و جنگ و خشونت، برابر و برادر با تمامی انسان های جهان بدون درنظرداشت رنگ، نژاد، زبان، مذهب، و سایرتفاوت ها، درحالیکه نیم دایره پایینی که با رنگ سیاه ترسیم شده اند، حکایت از واقعیت تلخ زندگی هزاره ها را دارد که همواره زیرظلم و ستم و کشتارجمعی قرارداشته اند.”
درنصف پایینی دایره که حکایت زندگی واقعی و تلخ هزاره ها را به تصویر میکشد، از سبک ترسیمی کودکانه کارگرفته شده است و خطوط ساده ای داستان وضعیت یک هزاره امروزی را به تصویر میکشد. محسن تاشه درباره اینکه چرا ازاین سبک (خطوط کودکانه) کارگرفته است به سادگی و با خونسردی میگوید؛ “به دو دلیل؛ یکی اینکه صداقت و پاکدلی هزاره به مثل معصومیت و صداقت کودکانه است، ازاین نگاه، بازگویی این مسئله را خواستم با این زبان بیان کنم، دیگر اینکه منحیث یک هنرمند هزاره خواستم شرح حال هزاره را صادقانه بازگو کنم”. او می افزاید، “وضعیت کشتار جمعی و ظلم علیه مردم هزاره آنقدر واضح و هویدا است که نیاز به پیچیدگی و مغلق سازی ندارد و حتی یک کودک هم میتواند این وضعیت را ترسیم کند.”
دربعضی ازاین آثار، درنیم دایره بالایی یا همان دنیای ایده آل مردم هزاره، بجای آبی ازرنگ سرخ کارگرفته شده است و دلیل این هنرمند اینست که رویای داشتن یک زندگی شاد و آرام، به یک واقعیت تلخ و رقتبار و حتی خونبارمبدل شده است. مجموعه “دایره زندگی انسان هزاره” تاکنون درایتالیا توجه منتقدین هنری را جلب کرده است و انتظارمیرود بازدید کنندگان تازه ترین نمایشگاه “محسن تاشه” نیز آنرا بپسندند.
مجموعه قبلی “کله منارها”
ازجمله آثارقبلی محسن تاشه، میتوان به “مجموعه کله منارها” اشاره کرد که قتل عام تاریخی هزاره ها توسط عبدالرحمن خان دراواخرقرن نوزدهم میلادی را به نمایش میگذارد. این مجموعه درسال ۲۰۱۳ میلادی اول درکابل، بعد دربامیان وسپس درکشورهای اروپایی و آمریکا به نمایش درآمده اند.
این مجموعه که شامل چند تابلواست، سرهای بریده شده مردم هزاره را که توسط سربازان عبدالرحمن قتل عام شده بودند، به سبک خاصی به تصویرمیکشند. این مجموعه تا کنون، درکشورهای مختلف، توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب کرده است.
تک اثر”جنایات خونین کوچی ها”
تک اثرجنایات خونین کوچی ها، اثر دیگر ازمحسن تاشه است که درسال ۲۰۱۲ کشیده شده است و دریکی از رقابت ها درغرب کابل برنده جایزه ی ویژه سال شده است. این اثرهمزمان با برنده شدن این جایزه درکابل، خشم بعضی از مسئولین وقت وزارت فرهنگ را نیز برانگیخته است که چرا تاریخ مردم هزاره را بازگویی میکند.
چهره های شخصیت های تاریخی مردم هزاره
محسن تاشه، ازشخصیت های برجسته تاریخی مردم هزاره که کتاب های رسمی تاریخ افغانستان همیشه نام آنها را حذف و سانسورکرده اند، پرتره ترسیم کرده است. هدفش ازترسیم این پرتره ها، زنده نگهداشتن تاریخ و نام شخصیت های تاریخی مردم هزاره است که بدلیل تبعیض نژادی نام های آنها از کتاب های تاریخ متون درسی افغانستان حذف گردیده اند.
حرف اصلی محسن تاشه
اکنون که دوره جهانی شدن است، برای برقراری ارتباطات با جهان، به زبان خاص جهانی نیاز است؛ زبان خاص، رسا، نترس و فراگیر تا بتواند پیام مهمی را با سادگی و با تاثیرگذاری زیاد به جهانیان انتقال دهد. ازاین نگاه، هنرمندان پرانرژی و چیره دست هزاره چون “محسن تاشه” که سفیران مردام هزاره درسراسرجهان اند، به خوبی میتوانند انتقال دهندگان چنین پیام ها باشند و با پذیرفتن این مسئولیت مهم، دین شانرا درقبال سرنوشت مردم شان ادا نمایند. مردم هزاره بیش از پیش به وجود چنین هنرمندان نیازمند است.
اما، نکته مهم ترآثارمحسن تاشه که مخاطب داخلی دارد، هشداردهی به کسانی است که با بی کفایتی تمام به سرنوشت مردم هزاره، درحال حاضر ادعای رهبری این مردم را دارند اما برای دفاع ازابتدایی ترین حقوق مردم هزاره، که شامل حق زندگی و حقوق بشرمیگردد، کوچکترین کوششی به خرچ نمیدهند.
محسن تاشه با مجموعه های مختلف آثارش به بازگویی تاریخ نهفته و سانسورشده مردم هزاره میپردازد و میخواهد به این رهبران بی عرضه هشداردهد تا از تکرارتاریخ خونبارمردم هزاره جلوگیری کنند. بلخصوص که دراین اواخراز یکسو قتل عام مردم هزاره به گونه های مختلف جریان دارد و ازسویی هم تبعیض نژادی علیه هزاره ها روز بروز بیشتر میگردد. حرف اصلی محسن تاشه همین است؛ هنرش درخدمت مردمش، بدون ترس از کسی یا چیزی.
برای دنبال کردن کارهای هنری محسن تاشه وحیدی؛ عضو صفحه ی رسمی اش در فیس بوک شوید: https://www.facebook.com/mohsentaasha/