دکترحفیظ شریعتی در مقدمه این کتاب نوشته است:
این کتاب مجموعه یادداشتهای استاد اعتمادی (سرکاتب ممدک) است که به صورت وقایع یا حوادثنویسی آمدهاند. شیوهی یادداشتنویسی کاتب مانند استاد ملا فیض محمد کاتب هزاره است. استاد کاتب هزاره نیز یادداشتنویسی یا وقایعنویسی را شیوهی کار خود برگزیده بود. با این تفاوت که کاتب هزاره نویسندهی حرفهای است و در نوشتن استاد بیهمتا است؛ اما کاتب ممدک از روی نیاز و درد آنچه را دیده است، یادداشت کرده است و به قلم آورده است که شیوهی نقد سیاسی و اجتماعی است.
این یادداشتها، وقایعنویسی جنگ،کشمکشهای سیاسی، حکومتی،گروهی و اجتماعی است. استاد اعتمادی تلاش کرده است از رویدادهای مهم جاغوری مانند: جنگ و مسایل اجتماعی یادداشت بردارد. ایشان به مسایل فرهنگی، اقتصادی، پیشرفتها و مانند آن کاری نداشته است. اولویت برای کاتب حوادث و رویدادهای نظامی بوده است که در متن آن قرار داشته است.
یک: در سالهای دور، روزی در پای سخنرانی شهید ابوذر غزنوی نشسته بودم. ایشان از هر دری سخن میگفت. بهیاد دارم که ایشان از نویسندگان مردم جاغوری میخواست که تاریخ دوصدسال پسین و یا معاصر جاغوری را بنویسند. کسی در همان نشست از شهید ابوذر پرسید که: از تاریخ معاصر جاغوری چه بنویسند؟ دراین چند دهه جز مرگ، جنگهای داخلی و حقکشی چیزی دیگری روی نداده است. ایشان به روشنی گفت:«از همه چیز بنویسند. از جنگها، حقکشیها، بیرحمیها، راهگیریها از تمام رویدادهای تلخ و شیرین چنددههی پسینی بنویسند؛ ولو بانی این جنگها من ابوذر بوده باشم.»
دو: این کتاب مجموعه یادداشتهای استاد محمد ایوب اعتمادی (سرکاتب ممدک) است. ایشان باری به نگارنده یادآوری کرد که: مجموعه یادداشتهایی از آغازین روزهای انقلاب مردمی در جاغوری دارد و تصمیم دارد این یادداشتها را پس از ویراستاری چاب کند. این سخن باعث دلگرمی من بود. از ایشان خواستم تا با اطمینان کامل یادداشتهایشان را به من بسپارد تا پس از ویراستاری و با مشورت ایشان چاب شود. استاد قبول کرد و من به کابل برگشتم. از این گفتوگو چندی گذشت و باخبر شدم که استاد باتأسف رخت از جهان بربسته است. پس از آن در پی آن بودم که با خانوادهاش در بارهی این یادداشتها سخن بگویم و بخواهم که یادداشتها را پس از حروفچینی، ویراستاری وکتابآرایی چاب کنند. چنین شد که روزی مؤمنزاده، مرا از بابت چاب این یادداشتها خبر داد. با دختر استاد، زلیخا اعتماد (انوری) صحبت کردم و یادداشتها را تحویل گرفتم.
سه:یادداشتهای استاد اعتمادی به قلم میرزایی، پرتکلف، سختفهم و خام نوشته شده بود. ازاینرو، نیاز داشت تا بازنویسی، بازآفرینی و ویراستاری شود. بنابراین، این یادداشتها بارها بازبینی و بازنویسی شدند تا به خوانایی درآمدند. در بازآفرینی یادداشتها به اصل رویداد و محتوا وفادار بودهام. فقط قلم این نوشتهها روان و شیوا شده است. فقط گاهی اگر تندی و تلخی در نوشتهی استاد بوده است، نرمتر شده است و تلاش شده است، یادداشتها زبان معیاری پیدا کنند. البته گاهی سبک و سیاق نوشته که به زبان عامیانه پهلو میزند، حفظ شده است تا اصالت نوشتهها حفظ شده باشد.
چهار: در این یادداشتها از برخیها به تندی و تلخی یاد شده است و گاهی اتهامی بسته شده است که بدون دستکاری آمده است. گاهی هم از کس یا کسانی به نیکویی یاد شده است. این تلخگوییها و شیرینکامیها یادمان روزهای پرشروشورگذشتهی جاغوریاند که بیشتر ما آن روزها، رویدادها، تلخیها و رنجها را به خوبی به یاد داریم. بسیاری از این روزهای تلخ به یاد نگارنده است که: از ترس گروههای خودسر شبها در درون غارها دور از خانه میخوابیدیم. نیکو آن است که کسی از یادآوریهای این رویدادهای تلخ و رنجهای مردمی دلخور نشوند و آن را به عنوان واقعیت تلخ تاریخی بپذیرند و از آن یاد کنند تا دیگر تکرار نشوند. اگر خواننده خود به وجودآورندهای آن رویدادهای تلخ و مرگآور است، از مردم و پروردگارش عذرخواهی کند. بهیاد داشته باشیم که روزی تمام این رویدادها با جزییات گفته خواهد شد و مردم هرگز عاملان جنگهایخانگی و جفا در حق مردم را نخواهد بخشید. همانطور که گفته آمده است:«تاریخ به تلخی در باره عاملان جنایت در حق مردم قضاوت خواهد کرد.»
پنج: نگارنده به جز مقدمه و مطالب داخل این نشانه[…]، مسوولیت دیگر نوشتهها را ندارد.
شش: امید است این کتاب باب سخن گفتن در باره رویدادهای چند دههی پسین افغانستان، هزارستان و جاغوری را بگشاید. زمینهی شود تا تلخی رویدادها باعث پیشگیری از جنایتهای دیگری شود. زیرا یکی از فایدههای این نوشتهها جلوگیری از تکرار آن(جنایتها) است.
- یادداشت، محمد ایوباعتمادی (سرکاتب ممدک)
- مقدمه، بازآفرینی و بازنویسی،گزارش و ویرایش: دکترحفیظشریعتی(سحر)
- بهکوشش: زلیخا اعتماد (انوری)
- هماهنگکننده: مؤمنزاده
- ناشر: انتشارات امیری
- چاپ اول: ۱۳۹۳
- طرح روی جلد: نعمتالله روهان
- لیتوگرافی و چاپ: مؤسسه نشراتی کاتب
- شمارگان: ۱۰۰۰ · قیمت: ۱۰۰ افغانی یا معادل آن
- کلیه حقوق برای ناشر و نویسندگان محفوظ است
کابل: جاده آسمایی، جوی شیر، بازار کتابفروشیها، کوچه چهارم
شمارههای تماس: ۰۷۸۴۱۰۰۹۱۲ و ۰۷۰۰۲۹۰۱۱۴