نویسنده: ظاهر دقیق
زندگی در ساختمانهای باستانی
قسمت ۶
خوانندگان گران ارج و محترم، موضوعاتیکه تا به اکنون در مبحث «شکلگیری فرهنگ» به دست نشر سپرده شده است، لازم به یک جمع بندی بوده و این جمع بندی در چند جمله کوتاه چنین بیان میشود:
انالیز مرحله اقتصادی، مراحل تکامل مادی بشریت را برپایه آن موادات تقسیم بندی میکند که از آنها بخاطرتهیه افزارکار استفاده گردید است و این مراحل عبارت است از:عصر حجر، عصربرونز و عصرآهن (بعضی اوقات مس را افزون مینمایند). در نهایت واضح گردید که اگرعصرحجر دارای تاریخ مطلق است، پس دو مرحله بعدی برای هر فرهنگ دارای تاریخ خاص است. تاریخ عصربرونز را از سالهای (v تا به آغاز هزاره I) قبل از میلاد میتوان محسوب کرد، زمانیکه افزار برونزی به آهنی مبدل میگردد، این مرحله تمدن، مرحله سوم تکامل اجتماعی بعد از بر بریت و وحشت است. در قسمت چهارم، تمدن و دو شاخص اساسی تمدن (شهر و رسم الخط) توضیح گردید؛ اما موضوع جالب بعدی تمدن، شهر است. ما مرحله به مرحله به پیش میرویم. درین قسمت (۶) زندگی انسانهای باستان در ساختمانهای باستانی چگونه بوده؟ و شکارچیان از چه موادات بخاطر اعمار منازل استفاده مینمودند؟ از موضوعات بحث کنونی است.
زندگی در ساختمانهای باستانی چگونه بوده است؟
بعضی ازگروپهای شکارچیان مغاره نشین باستان در مسافت دورتر ازمغاره، در دشتهای برهنه یخبندان اروپای شرقی به شکارمیپرداختند. آنها برای شان پناهگاهها میساختند. این پناهگاهها از پوست حیوانات درست میشد و مشابه به خیمه بود. شکارچیان این خیمه را در بالای چاه نیمه عمیق با دیوارهای پهن سنگی نصب میکردند و از استخوانهای حیوانات و دندانهای تیز و دراز گراز بحیث پایه و ستون استفاده میکردند، در چنین پناهگاه، چند فامیل بودوباش داشتند، هرفامیل اجاق خو د را داشت که از ان برای گرم ساختن منزل و پخته و پز غذا استفاده میکردند.
تصویر خیمه پوستی
شاد روان علی احمدکهزاد در اثرخویش «فروغ فرهنگ»، زندگانی انسانهای باستان درکنار حوزه رودخانه های بزرگ را به تحلیل گرفته و چنین بیان میکند:
«خاک آریانا (افغانستان) برای زندگانی عصرکلکولیتیک خیلی ها مساعد بود… زندگانی دوره کلکولیتیک از روزی آغاز میشود که بشراز بلندیها به حوزه رودخانه های بزرگ فرود آمده است… چون در این وقت صید شکار کم شده و زراعت و مالداری بیشتر معمول گردیده است، بشر به زمین بیشتر علاقه پیدا کرده و در نتیجه قریه ها وحتی شهرها در وادی های حاصل خیز و هموار رودخانه های بزرگ ظهور کرد. آریانا از نقطه نظر ساختمان طبیعی خاک خود هم بلندیها دارد که باشندگان قدیم آن، حیات دوره شکاری را بدانجا سپری کرده اند و هم وادیهای رودخانه های بزرگ و مساعد، مانند «اندوس» (رود سند در حاشیه شرقی) «اکسوس» (آمودریا در حواشی شمالی) و «هیرمند» در میانه بخش غربی مملکت که به هامون سیستان منتهی میشود. تا حال ازروی تجسس و کشفیاتی که به عمل آمده، مدنیت عصر کلکولیتیک در ۴- ۵ هزار سال ق.م و نزدیکترتا مقارن اول ق.م عموما در وادی های همین رودخانه های نیل- دجله- فرات- اندوس- اکسوس- هیرمند و غیره به عمل آمده و با وجودیکه این قبیل تحقیقات تازه در داخل قلمرو موجوده کشورما شروع شده، گفته میتوانیم که خاک آریانا رول بزرگی در ظهور و پرورش و ارتباط پهلُوهای مختلف این مدنیت بزرگ بازی کرده است.»
حاج کاظم یزدانی، تاریخدان برجشته ای کشور افغانستان در اثر خویش «پژوهش در تاریخ هزارهها» جلد اول.« افغانستان قبل از اسلام « تمدن قبل از آریا و ساکنن اولیه آن را به تحلیل گرفته و چنین تشریح مینماید:
«تا زمانی، مورخان تصور می کردند که ساکنن اولیه افغانستان، هند و ایران مردمان وحشی و بی تمدن بودند، اما اکتشافات جدید بطلان این نظریه را ثابت کرده است. جواهر لعل نهرو می نویسد: «آریا یی ها که در هند آمدند تا اندازه ای تحت تآثر تمدن قدیمی تری که در این دیار وجود داشت قرار گرفتند و این تمدن قدیمی، تمدن ” دراویدی ها “بود و آریا یی ها در این مهاجرت عظیم مردمان آرامتر و متمدن تری را که بر سری راه خود یافتند نابود کردند و یا به خود مستحیل می نمودند.»
کاوشهای باستان شناسی که در سال ۱۹۲۴ م. توسط «سر جان مارشال» و دستیارانش در کرانه غربی رود سند در ناحیهء «موهنجو دارو» به عمل آمد آثاری پیدا شد که از قدیمی ترین آثار تمدن جهان می باشد. در آنجا به آثاری از شهر مدفون شده ای دسترسی یافتند که دارای چند صد خانه و مغازهء ساخته شده آز آجر و خیابانهای عریض و در بعضی موارد ساختمانهای دارای چند طبقه بود. این اکتشافات ثابت نمود که در سند و پنجاب در چهار تا سه هزار سال پیش از میلاد یک زندگی شهری بسیار مترقی وجود داشته است. وجود چاههای آب در خانه ها و حمام و مجاری فاضلاب در اغلب خا نه ها زندگی مرفهی در نزد آنان را نشان می داد. در میان اشیای کشف شده آلات و ادوات آشپزخانه، ظروف منزل، لوازم آرایش، ظروف سفالین نقاشی شدهء رنگی، مهره های نرد و شطرنج، سکه های قدیمی که خیلی قدیم تر از سکه های است که قبل از آن پیدا شده بود که با خطوط مصور و مجهول منقوش بودند، کاشی کاریهای عالی، آثاری فلزی از جمله اسلحه و لوازم مسین و یک نمونه ارابه و دوچرخه مسی که ازکهنه ترین ارابه های است که تا کنون کشف گردیده است و دست بند های زرین و سیمین و گوشوارهها و گردن بندها و بعضی صنایع ظریف دیگر که حاکی از تمدن پیشرفته اقوام قبل از آریایی ها باشد بدست آمده است. زمانی که «خو فو» فرعون مصر نخستین هرم بزرگ مصر را ساخت، «مو هنجودارو» در اوج ترقی خود بود. ساکنان اولیه هند «نا گا های» مار پرست بودند و این قوم پیش از حمله آریایی ها نواحی شمال هندوستان را در تصرف داشتند.
بر اساس شواهد تاریخی شهرهای «مو هنجو دارو» و «هاراپا» در طی حملات وحشتناک آریا یی ها بین سالهای ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ قبل از میلاد ویران شدند. اسکلت های بدست آمده از خرابه های این شهر ها نشان میدهد که ساکنان آنها مردمانی بوده اند با پوست تیره و بینی پهن.
شاد روان علی احمدکهزاد در اثرخویش «فروغ فرهنگ»، در موردزندگی باشندگان باستانی افغانستان می نویسد:
همانطوریکه قره کمر مراتب زندگانی قدیم حجر را به ما معرفی «نموده،«مندیگگ» در ۵۰ کیلومتری شمال غرب قندهار بین وادی ارغنداب و هیرمند تحول زندگانی دوره جدید حجر را با مراتب مختلفه آن در طی دوره «کلکولیتیک» (دوره ایست از دورههای جدید حجر که طی آن افزار سنگی صیقلی و ظروف سفالی یکجا مورد استعمال قرارداشت) و دوره برونز یا مفرغ را در مرور سه هزارسال ق.م. آشکارمیسازد. مندیگگ بما نشان میدهد که با شندگان پنج هزار سال قبل از امروز که حیوانات اعلی در اختیار خود داشتند به کرانه های رودخانه های بزرگ چون «اندوس» و «اکسوس» منجمله هیرمند که (نیل افغانستان) است و در قسمتهای وسطی و سفلی خودهوای معتدل دارد، فرود آمده و به گله داری مشغول بودند و ازمالداری و زمینداری و شکارامرارحیات مینمودند. ایشان هنوز ساختن سر پناه را از گل و خشت بلد نبودند بلکه در چیزهای مرکب از ساقه و شاخسار درختان زندگی میکردند. ساقه هایی از درختان را به اصطلاح امروز مانند دیرک چیزی در نقاط دایره شکل در زمین گور میکردند و نوک های سرساقه های درختان را بهم با شاخه های دیگر می بستند و روی آن خس و خاشاک و برگ و بوته انبار میکردند و بدین ترتیب چیزی بدست می آمد که سر پناه و منزل آنها (بود). (فروغ فرهنگ)
ادامه دارد…
منابع:
полный курс А.А.Горелов
Культурология В Вопросах и ответах
За три ДНЯ
Если хочешь сэкономить время-это книга для тебя
стр،۲۹،۳۰
درس کامل
آ.آ.گوریلوف
– مطالعات فرهنگی (کلتورولوژی): پرسش وپاسخ
در طول سه روز
اگر می خواهید به وقت صرفه جویی نمائید، این کتاب برای شما مناسب است
صفحات: ۲۹،۳۰
– اثرعلی احمد کهزاد «افغانستان قبل ازاسلام» سال ۱۳۱۵ که به این تازگیها توسط بنیاد فرهنگی کهزاد درسایت آریایی به نشرسپرده شده است. فصل اول (آریا ورته یا مهد پرورش آریائیها)
– حاج کاظم یزدانی «پژوهش درتاریخ هزارهها». جلد اول.« افغانستان قبل از اسلام. ص.۳۷،۳۸
– عباس دلجو (مدنیت های باشکوه باستانی، قبل از هجوم به اصطلاح آریائی ها. بخش اول)
– نگاهی نو بتاریخ هزاره (بخش پنجم) آسیای میانه ګهواره مدنیت. فاضل کیانی
– دکترشمس الحق آریانفر: آریانا بستر پنجاه هزارساله فرهنگ بشری
– (دانشنامه آریانا) افغانستان پیش از تاریخ (مهدی زاده کابلی) درمورد غار قره کمر
– (حبدالحی حبیبی« سهم افغانستان در انتقال فرهنگ آسیای میانه«) فصل اول. دوره ماقبل آریائیها.
آدرس پوستی:
zaherdaqiq@gmail.com
zdaqiq@facebook.com
مورخ ۳۰-۰۷-۲۰۱۳