سرتاج عزیز، چی می خواهد

نویسنده: ذبیح الله فرهنگ
سرتاج عزیز مشاور امور بین المللی و امنیت ملی پاکستان که از او به عنوان کارکشته‌ترین و باتجربه‌ترین دیپلمات پاکستان یاد می‌شود، پس ازچاشت دیروز وارد کابل شد. او در یک کنفرانس مطبوعاتی با زلمی رسول وزیر خارجه افغانستان گفت: «که پاکستان بالای طالب ها نفوذ دارند و حتما به حرف های ما آنها گوش می دهند. اما ما طالبان را کنترول نمی کنیم» عزیز دربخش دیگری از سخنان اش از موضع حکومت افغانستان در گفتگوهای صلح باطالب ها استقبال کرد و گفت که پاکستان دراین زمینه از حکومت افغانستان پشتیبانی می‌کند اما پاکستان در مورد نتیجه ای مذاکرات صلح میان دولت حامد کرزی و طالب‌ها، هیچگونه تضمینی کرده نمی‌تواند. این اولین بار است که یک مقام بلند پایه پاکستانی پس از روی کار آمدن دولت جدید دراین کشور، به افغانستان سفر می‌کند. طبق گزارش‌های که به نشر رسیده، هدف اصلی آقای عزیز، زمینه سازی برای سفر رئیس جمهور کرزی به پاکستان است. او دعوت نامهٔ رسمی نواز شریف نخست وزیر پاکستان را باخود آورده است تا حامد کرزی را برای دفعه بیستم، دعوت کند. هرچند آقای کرزی به خاطر بهبود روابط با پاکستان و ایجاد فضایی سالم میان دوکشور همسایه و از بین بردن خصومت‌ها و بی اعتمادی‌ها و بد باوری‌ها میان افغانستان و پاکستان، تلاش‌های جدی خود را به خرج داد. رئیس جمهور کرزی با توجه به موضع هند و ایالات متحده آمریکا وسایر کشورهای کمک کننده به افغانستان، روزی از موقعیت کشورش درصورتی حمله برخاک پاکستان، یاد آور شد و گفت که افغانستان در یک چنین شرایطی، در کنار پاکستان خواهد بود نه کدام کشور دیگر؛ اما به گفته زلمی رسول، این همه تلاش‌ها به هیچ نتیجهٔ تابحال منتج نشده است. سفر آقای عزیز در حالی صورت می‌گیرد که افغانستان و پاکستان از ماه مه سال جاری بدینسو، در سردترین نوع روابط خودشان قرار دارند. از زمان که نیروهای مرزی پاکستانی در منطقه والسوالی گوشتهٔ ولایت ننگرهار دست به ساختن تأسیسات در داخل خاک افغانستان زدند، خشم ملیون ها افغان را دراین خصوص برانگیخت که از هر گوشه و کنار افغانستان صدای اعتراض علیه این اقدام نیروهای پاکستانی بلند شد و به شکل صریع و صریح، آن را محکوم کردند و ازسوی، بین نیروهای مرزی افغانستان و پاکستان نیزدرگیری صورت گرفت که قربانی‌های هم بجا گذاشتند. درحول و حوش همین وضعیت بودیم که برخوردهای لفظی میان نمایندگان دائمی افغانستان و پاکستان در سازمان ملل متحد نیز رخ داد. ظاهر طنین نماینده دائمی افغانستان دریک جلسه عمومی شورای امنیت این سازمان، پاکستان را به حمایت از تروریسم وافراط گرایی متهم کرد و مطرح کرد که این کشور، مرکز اصلی تروریسم و افراط گرایی مبدل شده است و سازمان اطلاعات پاکستان به صورت صریح، تروریسم را وارد خاک کشورم می‌کند. افزون برآن، گزارش‌ها آقای عزیز قبل از سفر به افغانستان، نشست خبری با سفیر افغانستان در اسلام آباد پیشنهاد کرده بود که دولت افغانستان بعضی از ولایت‌های جنوبی افغانستان را به طالب‌ها واگذار کند تا مشکل میان افغانستان و طالب‌ها رفع شود. کارشناسان مسایل سیاسی دراین خصوص معتقدند که این نوع اظهار نظر در مورد افغانستان، مورد قبول مردم افغانستان نیست؛ و چنین پیشنهادی را مداخلهٔ آشکار در حریم کشورش می‌دانند. ازطرف دگر، این نوع پیشنهادها به معنایی واگذری بخش از افغانستان به پاکستان است نه طالب‌ها. چون طالب‌ها، است در دست سازمان اطلاعات این کشورکه به گونه ای ابزاری برای تأمین خواست‌ها و منافع ملی پاکستان درمحیط بین المللل و سیاست خارجی‌اش مورد استفاده سو قرار می‌گیرند. از سوی دیگر، درست یک هفته پیش احمد ولی طاهری، برادردکتور اسپنتا مشاور امنیت ملی رئیس جمهور کرزی در ولایت هرات ترور شد. طاهری صبح روز چهارشنبه هفته گذشته حوالی ساعت ۸:۱۵ به وقت افغانستان، مورد حملهٔ افراد مسلح ناشناس درمسیر راه که به طرف دفتر کارش روان بود، قرار گرفت که تارسیدن به شفاخانه، جان باخت. قتل برادر دکتور اسپنتا، خشم مشاور امنیت ملی رئیس جمهور کرزی را بیش از همه وقت،. اسپنتا در مراسم خاکسپاری برادرش سازمان اطلاعات پاکستان را دراین زمینه مقصر دانست و یاد آور شد که در ترور برادرش و افراد خانواده‌های سران حکومتی، آی اس آی پاکستان مقصر است. او در بخش از سخنان اش طالبان را مخاطب قرار داده وگفت که حکومت افغانستان دو راه را برای طالبان در نظر دارد. یا طالب‌ها باید به میز مذاکره حاضر شوند و درغیر آن صورت، باید همه از صفحهٔ روزگارمحو، شوند. او ادامه داد و گفت که جامعه جهانی و متحدان بین المللی ما، خوب می‌دانند که طالب‌ها از کدام کشور توسط پاسپورت وویزایی کدام کشور وارد کشور قطر شد. اما امروز چرا پاکستان را مورد فشار قرار نمی‌دهند تا سیاست مبارزه با تروریسم و افراطیگری به یک نتیجهٔ منتج شود. سخنان صریح مشاور امنیت ملی آقای کرزی درهفته گذشته نسبت به پاکستان، وسفر سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی و سیاست خارجی نخست وزیر پاکستان یک هفته بعد ازآن به کابل، پرسش‌های را بوجود می‌آورد که اسپنتا روشنفکر، به همان رویکرد که یک هفته قبل در زادگاهش صحبت می‌کرد با آقای عزیز باهمان صراحت لهجه صحبت خواهد کرد ویا اینکه در برابر او طبق معمول، از تحریف شدن سخنان اش توسط رسانه‌ها یاد آور خواهد شد؟ روی همرفته این سفر پیام مشخص و پیامد مثبت برای افغانستان و مردم افغانستان نخواهد داشت. وعده‌ها و نوید دادن‌های مقامات پاکستانی درخصوص همکاری‌های صلح میان حکومت افغانستان و طالب‌ها، به یک امر معمول و غیر قابل باور تبدیل شده است. آقای عزیز باوجود که از نفوذ و داشتن روابط پاکستان با طالب‌ها سخن زد، اما در مورد گفتگوهای صلح افغانستان چراغ سبز نشان نداد. وتا حدِ گروه طالبان را بزرگ نمایی کرد که گویا طالبان تحت کنترول پاکستان نیست و این کشور تنها می‌تواند دراین بازی، صرفن نقش بازی کند و بس.