نویسنده: زهرا جویا
بامیان یکی از ولایات زراعتی در کشور است که با تقویت نظام زراعتی آن، می توان نیازمندیهای اقتصادی تعداد زیادی از شهروندان و بخشی از مواد اولیه غذایی ساکنین این ولایت را مرفوع ساخت.
این ولایت دارای شش ولسوالی می باشد که در هر ولسوالی، اراضی زراعتی زیادی موجود است و انواع و اقسام میوه جات، حبوبات و سبزیجات در آن کشت می شود؛ اما از میان ولسوالی های این ولایت، ولسوالی کهمرد بامیان، جزو پرمیوه ترین مناطق این ولایت به شمار می رود.
اکثر میوه هایی که در دیگر مناطق افغانستان وجود دارد؛ در این ولسوالی نیز به شکل انبوه و مرغوب آن تولید می گردد؛ اما “کِشته ی چپه نمک”، تنها در ولسوالی کهمرد بامیان تولید می شود که از محصولات منحصر به فرد این منطقه است و در هیچ جای کشور نمی توان از آن سراغ گرفت.
اما از نگاه رشد اقتصادی، بازسازی و نوسازی، این ولایت همان چهره ۵۰ سال قبل را دارد. ولایتی که نیم قرن پیش، در خاک آن بودا را می توانستی زنده ببینی؛ اما امروز اثری از این سند تاریخی وجود ندارد.
مردم بامیان با توجه به ساختار اقلیمی این ولایت، به صورت عموم در زراعت و دام پروی اشتغال دارند. اما شهرت محصول برتر زراعتی بامیان دست کم در داخل افغانستان کچالو است که این محصول، اولین منبع عایدات زراعتی مردم بامیان را تشکیل می دهد و هرگونه تغییر در تولید آن، به صورت مستقیم در اقتصاد مردم تاثیر می گذارد.
بر اساس گزارش ها؛سالانه حدود ۱۰۰ هزار تن کچالو از بامیان به بازارهای کابل، بلخ، غزنی و دیگر ولایت های کشور فرستاده می شود؛ اما مشکلی بنا به گفته مردم بامیان در این قسمت وجود دارد و آنهم نبود جای مناسب به منظور نگهداری از این محصول می باشد.
ساخت ذخیره گاه برای تولیدات زراعتی، بویژه کچالو در این ولایت، یک امر مهم و اساسی است که بر اساس گزارش ها، بنیاد انکشافی بین المللی ایالت متحده امریکا، ۵۰ باب ذخیره گاه را برای نگهداری کچالو در مناطق مختلف این ولایت در نظر گرفته است. اما به هر حال؛ تا عملی شدن این پروژه و مشکلاتی که به طور قطع بر سر راه آن قرار خواهد داشت ( اختلاس، کم کاری و سایر موضوعات) حداقل این مشکل تا مدتی وجود دارد؛ در غیر این، نیازمندی ولایت بامیان به این تعداد ذخیره گاه مرفوع نمی گردد و نیاز است تعداد بیشتری از سردخانه های معیاری اعمار گردد.
شاید همین اقتصاد ضعیف مردم و بی توجهی دولت به بامیان است که طی چند سال اخیر، مردم از روستاها و اطراف، بیشتر تمایل به شهرنشینی پیدا نموده و اکثریت شان مناطق و روستاهای خویش را ترک کرده و به شهرها از جمله کابل کوچ کرده اند.
محمد جواد یکی از باشندگان مرکز بامیان که فعلا در کابل زندگی می کند می گوید که به دلیل نبود امکانات آموزشی و کم توجهی دولت، ولایتش را ترک نموده است.
عدم توانایی در کارهایی مانند درو، قلبه و آبداری مزرعه نیز وی را مجبور به ترک ولایتش کرده است؛ زیرا به قول خودش او قابلیت انجام چنین کارهایی را ندارد.
به گفته او؛ در تمام دنیا دیگر از وسایط مدرن کشاورزی در زمین استفاده می شود؛ اما افغانستان فاقد این تکنولوژی است و نسل جوان دیگر رغبتی به انجام کشاورزی به شکل سنتی آن ندارد.
به باور محمد جعفر، باشنده ولسوالی ورس ولایت بامیان، بیکاری شدید در این ولایت، باعث شده که مردم طی سالهای اخیر این ولایت را ترک کرده و به شهرها و یا کشور های دیگر پناهنده شوند.
وی با وجودی که از مهاجرت و بی خانمانی شکایت دارد؛ از یکی از دوستان خود سخن می گفت که چندین سال پیش به دلیل همین بیکاری به خارج از کشور سفر کرده و تاکنون هیچ خبری از وی ندارد.
وی اشاره کرد که دوستش چندین بار از ایران رد مرز شده؛ اما در آخرین مورد، دیگر از او بی خبر مانده و نمی داند که او به چه سرنوشتی دچار شده است.
باید گفت؛ تنها راهی که برای مبارزه با بیکاری در این ولایت وجود دارد این است که دولت با همکاری نهادهای سرمایه گذار، استعدادهای سرمایه گذاری در بامیان را شناسایی کرده و در این راستا اقدام نماید.
در این گزارش اشاره شد که بامیان بخش اعظمی از کچالوی کشور که یکی از سبزیجات پر مصرف در افغانستان و جهان است را تولید می کند؛ این خود یک استعداد بزرگ به حساب می آید که این ولایت از همین نقطه آغاز کرده و با همکاری دولت می تواند به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کچالو ــ دست کم در منطقه ــ تبدیل شود؛ زیرا ظرفیت های کاری و اقلیمی در این ولایت به حد کافی موجود است و تنها با یک توجه مادی به این موضوع، می توان مشکل بیکاری را در این منطقه و مناطق اطراف حل کرد.
مهار آبهای جاری، اعمار بندهای آبگردان، تقویت نظام تجارتهای کوچک و فامیلی، ایجاد سردخانه ها با گنجایش بالا، آموزش دهاقین و کارگران و تاجران خرد، سرمایه گذاری در بخشهایی که مطابق با استندرد و استعداد مناطق است و سایر موارد که می تواند به سادگی زمینه اشتغال و در ادامه رشد اقتصادی و درآمد سرانه را در قبال داشته باشد؛ از مواردی است که دولت قادر است با یک برنامه مدون روی آن کار کند.
منبع:
حمهور