انجیرهای سرخ مزار در فستیوال بین المللی ادبیات ونیز

نویسنده: بصیر آهنگ
مجموعه‌ داستان ‘انجیرهای سرخ مزار’ نوشته‌ای محمد حسین محمدی نویسنده‌ای افغانستانی در پنجمین فستیوال بین المللی ادبیات در شهر ونیز ایتالیا رونمایی شد. این مجموعه داستانی شامل ۱۴ داستان کوتاه است که در اوایل سال جاری میلادی توسط انتشارات سی و سه پل (Ponte۳۳) به زبان ایتالیایی ترجمه و منتشر شد.
این مجموعه داستان را خانم نرگس صمدی استاد دانشگاه ونیز ترجمه کرده است.
انجیرهای سرخ مزار اولین کتاب حوزه داستان در افغانستان است که مستقیما از زبان فارسی به ایتالیایی ترجمه شده است. نام انتشاراتی که این کتاب را به ایتالیایی منتشر کرده، از ۳۳ پل اصفهان گرفته شده‌است. مسئولان این انتشارات که تازه تاسیس شده می‌گویند که هدف از تاسیس این انتشارات معرفی ادبیات معاصر فارسی افغانستان، ایران، تاجکستان در ایتالیا است.
خانم فلیچتا فرّارا یکی از مسئولان انشارات سی و سه پل در باره اینکه چطور انجیرهای سرخ مزار را برای اولین بار برای نشر انتخاب کرده، گفت: “زمانی که در ایران درباره حوزه ادبیات فارسی کار می‌کردم، کتاب انجیرهای سرخ مزار به طور اتفاقی به دستم رسید، پس از خواندن این مجموعه داستان، مجذوب نثر روان، زیبا و قصه های جادویی آن شدم. با خواندن این اثر و ترجمه آن خواستم تصویری متفاوت از آنچه تاکنون در رسانه‌ها از افغانستان به مردم ایتالیا ارائه شده نشان دهم.”
این مجموعه قصه‌ها آدم های جنگ زده‌ای را روایت می‌کند که بخش زیادی از عمرشان را در کشمکش های جنگ سپری کرده اند. روایتی از انسانهای زخمی و یا زخم زده، کشته‌ و یا کشته شده‌.

محمدی در این مجموعه روایتگر زندگی کسانی است که تار و پود شان با جنگ و بدبختی عجین شده است. آدم‌هایی که گاهی خود هم نمی‌دانند چگونه وارد این ماجرا شده‌اند و چرا تفنگ به دست گرفته اند.
درون مایه‌ای داستان‌های محمدی را بیشتر قشر آسیب پذیر افغانستان تشکیل می‌دهد. او کوشیده زندگی زنان و کودکانی را به تصویر بکشد که ناخواسته قربانی جنگ‌های خانمان سوز شده‌اند.
“درون مایه‌ای داستانهای محمدی را بیشتر قشر آسیب پذیر افغانستان تشکیل می‌دهد. او کوشیده زندگی زنان و کودکانی را به تصویر کشد که ناخواسته قربانی جنگهای خانمان سوز شده‌اند.”
روایت قصه‌های ناگفته‌ای جنگ افغانستان است. تصویر کودکانی که یتیم و معلول می‌شوند. بعد مجبورند تا داغ وحشت و خشونت را تا آخر عمر با خود حمل کنند. داستانها تصویری از زندگی زنان افغانستان است که علاوه برکابوس خشونت، مجبورند تن فروشی کنند و یا هم در لیست غنایم جنگی قرار گیرند.

انجیرهای سرخ مزار همانطور که در بین فارسی زبان‌ها علاقه مندان زیادی داشته و جوایز ادبی هوشنگ گلشیری در ایران و جایزه‌ای صلح در افغانستان را از آن خود کرده، در ایتالیا نیز بعد از مدت کوتاهی توانسته علاقمندان پیدا کند.
این کتاب در فستیوال بین المللی خاورمیانه و آفریقا در شهر فلورانس ایتالیا جایزه گرفت. در آوریل سال جاری میلادی مدال نقره‌ای جیلیو “giglio” نشان خاندان شاهی شهر فلورانس از طرف شهرداری این شهر به آقای محمدی داده شد. انجیرهای سرخ مزار قرار است در شهر های تورین، میلان و روم نیز رونمایی شود.
تصویر متفاوت از جنگ
محمدی: وقت از زنان صحبت می‌کنی ناخود آگاه جنگ و خشونت در ذهنت تداعی می شود.
دکتر استیفانو پیلو استاد دانشکده ادبیات فارسی در دانشگاه ونیز می‌گوید که محمدی در داستان‌هایش تصویر متفاوت از افغانستان ارائه کرده، برای ما غربی‌ها دریچه جدیدی را برای شناخت افغانستان باز کرده است. به نظر او داستان‌های محمدی تنها روایت‌گر جنگ در افغانستان نیستند، بلکه او با داستانهایش توانسته طرز زندگی، عشق و دلتنگی مردم افغانستان را نیزبه تصویر کشد.
در فستیوال ادبیات ونیز، وقتی از محمدی پرسیده شد که در داستانهایش زنان نقش برجسته‌ای دارند، او نسبت به مردان افغانستانی چه فکر می‌کند؟ پاسخ سوال این بود: “متاسفانه وقتی از مردان افغانستان صحبت کنی ناخود آگاه خشونت و جنگ در ذهنت تداعی می‌شود، اما درعقب این خشونت یک مهربانی و عشق هم دیده می شود و اینست که امیدواری خلق می‌کند.”
خانم بیانکا ماریا فلیپینی، مسئول انشارات سی و سه پل و مترجم انجیرهای سرخ مزار می‌گوید: “محمدی، عضو جامعه مدنی درکشوری است که مردمش نا‌امیدانه تلاش دارد تا راه خود را به سوی یک زندگی عادی بازکند. او تصمیم گرفته تا همه شخصیت‌های را که فاجعه‌ آفریده و باعث این جنگ بی‌معنی بوده به حرف وا دارد. انسان‌های عادی که جنگ از آن‌ها دیوهایی پلید و بی‌احساس می ‌سازد.
جنگجویانی که به نقطه ضعف‌های انسانی خود پی می‌برند. مدافعان آزادی که پایبندی به ارزشها را از یاد می‌برند که حتی جنگ نیز نباید آن‌ها را زیر پا بگذارد. محمدی به هر یک از آن‌ها، حتی به طالبانی که در غرب منفور و در افغانستان مورد رعب و وحشت هستند، نگاهی می‌اندازد که از منظر آن عمیق‌ ترین احساساتشان را تحلیل می‌کند و برایشان یک جایگاه تاریخی قائل می شود، چیزی که اغلب اخبار رسانه‌ های جمعی نفی‌اش کرده‌اند.”
درخت انجیر در عنوان این کتاب نمادی از خوشی‌های زمان گذشته و وحشت از یک زمان حال طولانی که از رهگذر ترکیبی هوشمندانه از واقعیت و تخیل روایت می‌شوند.
مشکلات چاپ و نشر
در فستیوال بین المللی ادبیات ونیز، محمدی درباره کارهای ادبی و خصوصا مشکلات نشر و چاپ نیز صحبت کرد. او گفت متاسفانه در افغانستان کارهای ادبی و خصوصا کار نشر بسیار مشکل و طاقت فرسا است.
او گفت: “تاکنون در افغانستان به معنی اصلی کلمه ناشر و جود ندارد. کسانی که خود را ناشر می‌خوانند، کتاب‌های با کیفیت بسیار پایین وارد بازار کتاب می‌کنند که آن هم در پاکستان چاپ می‌شود.”
انجیرهای سرخ مزار همانطور که در بین فارسی زبان‌ها علاقه مندان زیادی داشته، در ایتالیا نیز بعد از مدت کوتاهی توانسته علاقمندانی پیدا کند.
او می افزاید که خیلی از کتابها پس از نشر در جامعه‌ای سنتی افغانستان جنجال آفرین می‌شوند.
خود نیز چندین بار به خاطر نشر و ویراستاری بعضی کتابها تهدید شده است.
او پس از نشر رمان ‘گمنامی’ نوشته محمد‌جان تقی بختیاری و کتاب ‘بگذار نفس بکشیم’ نوشته عزیز رویش، از سوی افراطیون مذهبی اخطاریه در یافت کرد.
آقای محمدی همراه با خانمش انتشارات تاک را نیز در سال ۱۳۸۹ تاسیس کرد.
انتشارات تاک در سال ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد و در سه سال گذشته بیش از ۶۵ عنوان کتاب منتشر کرده است.
فستیوال بین المللی ادبیات “ونیز” از تاریخ ۱۰ تا ۱۳ آوریل برگزار شد. امسال این فستیوال میزبان ۲۲ نویسنده، شاعر و منتقد ادبی از ۳۰ کشور جهان بود.
نویسندگانی چون، گنسالو مانوئل تاوارس از پرتغال، آدینوس از سوریه، لویزا والنزولا از آرژانتین، مایکل آندا آچه از کانادا، آمیتا گش از هندوستان و دیگران از چهره هایی بودند که امسال درفستیوال بین المللی ادبیات در شهر جادویی ونیز شرکت کردند.
منبع:
بی بی سی فارسی
http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/2013/04/130418_k05_book_review.shtml